امروزه نیروی برق یکی از مفیدترین و پر استفاده ترین نیروی است که می‌تواند در انواع پروژه‌ها و نیازی‌های انسانی به کار برده شود و کار برای انسان آسان کند. این نیرو از روشنایی گرفته تا گردش موتورهای سنگین در پروژه‌های بزرگ و کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر چه که نیروی برق یک نیروی مطمئن، ارزان و دارای سهولت میباشد اما در کنار چنین حسن‌های می‌تواند بسیار هم خطرناک باشد. منظور از خطر فقط برق گرفتگی انسان و خطر جانی نیست و بیشتر منظور از خطر در شبکه برق امنیت تجهیزات و تأسیسات برقی است.
بنابراین در هر پروژه و مکانی که نیازمند جریان برق میباشد باید الزامات به صورت جدی در نظر گرفته شوند. انواع انواع کلید کمپکت که در برخی از محافل علمی با نام کلید اتوماتیک یا MCCB نیز از آن یاد می‌کنند، یکی از مجموعه ملزومات با هدف تأمین حفاظت در شبکه‌های توزیع برق، از رده‌های میانی تا فضاهای پایین دستی در شبکه میباشد.
توضیحی در مورد کلید های صنعتی برق
برای مدیریت وسایل الکتریکی مصرف کننده‌ها و وسایل برقی مختلف در صنایع از کلیدهای صنعتی استفاده می‌کنند. این روش یکی از ساده‌ترین راه برای کنترل وسایل برقی میباشد. به طور کلی این محصول وسیله‌ای است که با تغییر حالت باعث قطع یا وصل جریان الکتریکی و تغییر وضعیت مدار الکتریکی می‌شود.
معمولاً این کلیدها با توجه به نوع کاربردشان با قدرت‌های متفاوت تولید می‌شوند. برای مثال برای خارج از ساختمان‌ها، جاهای مرطوب، گرم و یا در مکان‌های که احتمال ضربه وجود دارد به گون طراحی می‌شود که در برابر این عوامل مقاوم باشند و همچنین از نظر جریان عبوری با آمپرهای مختلف طراحی و تولید می‌شوند.
این نکته را باید در نظر بگیریم که همه کلیدها از نظر کارایی مشابه نیستند و مکانیزم کلیدهای صنعتی متفاوت هستند و در دسته‌های متفاوتی نیز تولید می‌شوند. این کلیدها را می‌توان به سه دسته مرکب، ساده یا دستی و کلید حفاظتی تقسیم بندی نمود.
تغییر حالت روشن و یا خاموش کلیدهای صنعتی نیازمند نیروی مکانیکی هستند و بر اساس اینکه این نیروی مکانیکی به طور مستقیم اعمال شود یا توسط نیروی دیگری مثل الکتریسیته می‌تواند کلیدها را به دو دسته تقسیم می‌شود که در ادامه بر تشریح این دو خواهیم پرداخت.
- کلیدهای ساده
این کلیدها یک نوع از کلیدهای صنعتی هستند که برای تغییر حالت نیازمند نیروی مکانیکی مستقیم هستند که این عمل عمدتاً توسط انسان صورت می‌گیرد.
این کلیدها نیز با توجه به کاربردشان به صورت یک پل، دوپل، سه پل و … ساخته می‌شوند. که این کلیدها از نظر ساختمان و همچنین قطع و وصل ولتاژ خود به چند دسته تقسیم می‌شوند.
- کلیدهای مرکب
کلیدهای مرکب نوع دیگری از کلیدهای صنعتی است که نیروی مکانیکی را جهت تغییر حالت از انرژی واسطه‌ای (مانند برق مغناطیس، حرارت، برودت، نور و …) دریافت می‌کنند.
از انواع کلیدهای مرکب می‌توان به بی متال،کلیدهای اتوماتیک و کنتاکتور (کلیدهای مغناطیسی، فتوسل ، ترانزیستور و مینیاتوری اشاره کرد.
با استفاده از کلید اتوماتیک و کنتاکتور می‌توان برای نحوه عملکرد دستگاه و تجهیزات الکتریکی برنامه ریزی و طراحی نمود.مدارهای فرمان و قدرت مدارهای هستند که به کمک آنها می‌توان نحوه کار بسیاری از دستگاه‌ها و تجهیزات الکتریکی را برنامه ریزی و کنترل کرد.
برای طراحی مدارهای فرمان از تجهیزات مختلفی استفاده می‌شود که یکی از مهم‌ترین آنها کنتاکتور و اتوماتیک و مینیاتوری است. که در ادامه به شرح کلید اتوماتیک و تفاوت آن با کلید مینیاتوری خواهیم پرداخت.
- کلید اتوماتیک
کلید اتوماتیک و یا خودکار می‌تواند امکان قطع و یا وصل کردن جریان برق را به صورت دستی برای شما فراهم کند. همچنین این نوع کلید حفاظت جریان اضافی و اتصال کوتاه را نیز کنترل می‌کند. در مواردی که حفاظت از تجهیزات مختلف نظیر تأسیسات روشنایی، سیم، کابل و ماشین آلات صنعتی در برابر اضافه جریان، جریان اتصال کوتاه و غیره مدنظر باشد از کلید اتوماتیک استفاده می‌کنند.
این کلیدها نسبت به فیوزهای دستی مزایای زیادی دارد که برخی از آنها برای شما لیست شده است.
- کلید اتوماتیک پس از قطع مدار زیاد و یا هر عامل دیگری مجدد قابل بهره برداری و آماده به کار است.
- یک سری کنتاک در آن تعبیه شده است که می‌تواند وضعیت کلید در هر حالت (قطع و یا وصل و یا خطا) را توسط سیگنال های مناسب تعیین کند و به اتاق فرمان ارسال نماید.
- ساختمان این نوع کلیدها به گونه‌ای است که اگر کلید را بر روی یک مدار اتصال کوتاه شده ببندیم، پس از بسته شدن کلید، رله اضافه جریان سریعاً کلید را قطع می‌سازد. در بسیاری از موارد از کلید اتوماتیک تنها به عنوان وسیلهٔ قطع و وصل مدار استفاده نمی‌شود و وظیفهٔ حفاظتی را هم به عهد دارد.
- فیوز مینیاتوری:
کلید مینیاتوری (miniature circuit breaker) یکی دیگر از انواع کلید برق میباشد که از نوع کلید مرکب هستند. در بازارهای سنتی آن را به نام فیوز مینیاتوری نیز می‌شناسند. این کلید جریان آمپر را تا زیر صد تحمل می‌کند و قابلیت هیچ تنظیمی را ندارد. این نوع کلید برای مکان‌های که امکان بروز جریان اضافی وجود داشته باشد برای خطای اضافه بار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
علاوه بر این معمولاً این کلید دارای قدرت قطع 6 و 10 کیلو آمپر میباشد و برای مصارف سبک مسکونی، مدارات روشنایی و سیم کشی‌ها کاربرد دارند.
تفاوت کلید اتوماتیک و مینیاتوری در چیست؟
همان‌طور که اشاره شد کلیدهای صنعتی ابزارهای هستند ه باعث قطع و یا وصل جریان الکتریکی می‌شوند. همچنین موجب کنترل انرژی مصرف کننده‌های الکتریکی می‌گردد. کلید اتوماتیک و یا کمپکت در واقع یک سوئیچ حفاظتی است که کاربردهای سویچ و حفاظت مدار را بر عهده دارد و از آن استفاده می‌شود.
کلیدهای مینیاتوری نیز وظیفه سوئیچینگ و حفاظت مدار را را انجام می‌دهد. با توجه تشابه کاربرد کلید اتوماتیک و مینیاتوری این سؤال به وجود می‌آید که زمانی باید از کلید اتوماتیک استفاده کنیم؟ یا چه زمانی از کلید مینیاتوری که هزینه بالاتری نسبت به اتوماتیک دارد استفاده شود؟ در ادامه به تفاوت این دو می‌پردازیم.
رنج جریانی
یکی از نکات مهمی که برای انتخاب نوع کلید باید در نظر گرفته شود رنج جریانی است. این خصوصیت تا حدود بسیار زیادی در برندهای مختلف متفاوت است اما رنج رایج برای کلیدهای مینیاتوری بین 0.5 تا 63 آمپر میباشد.قدرت قطع
این خصوصیت در برندهای مختلف با یکدیگر متفاوت است اما به طور کلی کلیدهای مینیاتوری با قدرت قطع بالا ۱۵kA به ندرت تولید می‌شوند یا مورد استفاده قرار می‌گیرند, در حالی که قدرت قطع کلیدهای اتوماتیک در تمامی رنج‌ها بالای ۲۵ کیلو آمپر است و برای رنج تا ۶۳۰ آمپر تا ۷۰ الی ۱۰۰ کیلو آمپر نیز می‌رسد.
نوع حفاظت
با توجه به توضیحات قبل متوجه شدید که کلیدهای مینیاتوری تنها دارای یک نوع حفاظت مغناطیسی برای بار هستند و در صورت بروز اتصال کوتاه مدار قطع می‌شود.
بر عکس کلیدهای اتوماتیک دارای دو نوع حفاظت الکتریکی و حرارتی برای بار ایجاد می‌کنند که این قابلیت سبب می‌شود که از کلیدهای مینیاتوری که برای بارهای موتوری استفاده نشوند و صرفاً فقط برای بارهای بسیار کوچک مورد استفاده قرار گیرند. البته لازم به ذکر است که در فیوزهای مینیاتوری حفاظت حرارتی وجود داد ولی به دلیل اینکه غیر قابل تنظیم هستند برای و موارد حساس غیر قابل اعتمادند.
تجهیزات جانبی
استفاده از تجهیزات جانبی مانند کنتاکت کمکی، کنتاکت خطا و واسط کلید گردان برای کلیدهای اتوماتیک وجود دارد ولی برای کلید مینیاتوری پارس فانال استفاده از تجهیزات بسیار محدود است. این خصوصیت این قابلیت را به کلید می‌دهد که رنج وسیعی از حفاظت‌ها و نظارت‌ها را برای بار فراهم کند. گرچه کلیدهای مینیاتوری هم دارای تعداد محدودی از تجهیزات جانبی هستند اما تهیه آنها تا به مراتب مشکل‌تر است و با توجه به قیمت بالای آنها مقرون به صرفه نخواهد بود.
قابلیت کنترل خودکار یا از راه دور
با اضافه کردن یک مکانیزم موتوری می‌توان کلید اتوماتیک را از راه دور کنترل کرد. که بتوان از راه دور و یا به کمی سامانه الکتریکی قطع یا وصل شود. البته استفاده از این مکانیزم بسیار پر هزینه است و کمتر کسی از آن استفاده می‌کند. اما کلیدهای مینیاتوری به هیچ عنوان دارای چنین قابلیتی نیستند و برای قطع و وصل از راه دور باید از کنتاکتور در مدار آنها استفاده کرد.
خرید کلید اتوماتیک و کلید مینیاتوری
- استفاده از کالای برق بخصوص کلیدهای برق صنعتی و با کیفیت می‌تواند از بسیار خطرات و مشکلات در حین انجام عملیات و کار، آتش سوزی، خطر جانی، شوک الکتریکی و … جلوگیری کند در نتیجه سعی کنید هزینه کم را فدای کیفیت نکنید و همیشه مرغوب‌ترین کالاها را از با کیفیت‌ترین مراکز تهیه کنید.
- استفاده از وسایل نامرغوب می‌تواند باعث دوباره کاری و یا هزینه اضافی شود.
