تابلو برق دیزل ژنراتور، که به عنوان تابلو کنترل یا تابلو برق نیز شناخته می‌شود، یکی از اجزای حیاتی دیزل ژنراتور است. این تابلو به عنوان مغز ژنراتور عمل می‌کند و وظایف متعددی را بر عهده دارد، از جمله:
کنترل عملکرد دیزل ژنراتور: تابلو برق با استفاده از سنسورها و تجهیزات کنترلی، وظایف زیر را انجام می‌دهد:
- روشن و خاموش کردن دیزل ژنراتور: تابلو برق می‌تواند به صورت دستی یا اتوماتیک، دیزل ژنراتور را روشن و خاموش کند.
- تنظیم ولتاژ و فرکانس: تابلو برق ولتاژ و فرکانس خروجی دیزل ژنراتور را کنترل می‌کند و آنها را در محدوده قابل قبول نگه می‌دارد.
- کنترل و حفاظت از ژنراتور: تابلو برق با استفاده از رله‌ها و تجهیزات حفاظتی، از ژنراتور در برابر خطرات احتمالی مانند اضافه بار، اتصال کوتاه، گرمای بیش از حد و نقص فنی محافظت می‌کند.
- نمایش اطلاعات: تابلو برق اطلاعات مهمی مانند ولتاژ، فرکانس، جریان، آمپر، دمای موتور، فشار روغن و ساعات کارکرد را نمایش می‌دهد.
تعریف تابلو برق دیزل ژنراتور
تابلو برق دیزل ژنراتور، که به عنوان تابلو کنترل دیزل ژنراتور نیز شناخته می‌شود، یک رابط کاربری برای کنترل و نظارت بر عملکرد دیزل ژنراتور است.
وظایف اصلی تابلو برق دیزل ژنراتور
این تابلو برق وظایف متعددی را انجام می‌دهد. از جمله:
کنترل و حفاظت:
- محافظت از ژنراتور در برابر اضافه بار، اتصال کوتاه و سایر خطاها: تابلو برق با استفاده از تجهیزاتی مانند فیوز، کنتاکتور، رله و بریکر، از ژنراتور در برابر خطرات احتمالی محافظت می‌کند.
- رصد و نمایش پارامترهای مهم: تابلو برق پارامترهای مهمی مانند ولتاژ، فرکانس، جریان و دمای ژنراتور را رصد کرده و در صورت بروز مشکل، آلارم صوتی و تصویری را فعال می‌کند.
مدیریت و راه اندازی:
- روشن و خاموش کردن ژنراتور به صورت دستی یا اتوماتیک: تابلو برق به شما امکان می‌دهد تا ژنراتور را به صورت دستی یا اتوماتیک روشن و خاموش کنید.
- تنظیم پارامترهای ژنراتور: با استفاده از تابلو برق می‌توانید پارامترهای مختلف ژنراتور مانند ولتاژ و فرکانس را تنظیم کنید.
سایر وظایف:
- ذخیره و نمایش اطلاعات مربوط به عملکرد ژنراتور: تابلو برق می‌تواند اطلاعات مربوط به عملکرد ژنراتور مانند ساعات کارکرد، میزان بار و مصرف سوخت را ذخیره و نمایش دهد.
- اتصال به سیستم‌های دیگر: تابلو برق می‌تواند به سیستم‌های دیگر مانند سیستم‌های مانیتورینگ و کنترل از راه دور متصل شود.
جایگاه تابلو برق دیزل ژنراتور
جایگاه تابلو برق دیزل ژنراتور به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
نوع تابلو برق:
- تابلو برق‌های دستی: به دلیل نیاز به اپراتور برای روشن و خاموش کردن ژنراتور، معمولاً در داخل اتاق کنترل یا محلی نزدیک به ژنراتور نصب می‌شوند.
- تابلو برق‌های اتوماتیک: می‌توانند در داخل یا خارج از ساختمان نصب شوند.
ملاحظات محیطی:
- محیط‌های داخلی: تابلو برق باید در محلی خشک، خنک و عاری از گرد و غبار و مواد شیمیایی نصب شود.
- محیط‌های خارجی: تابلو برق باید در یک محفظه مناسب و ضد آب نصب شود.
دسترسی:
- تابلو برق باید به راحتی قابل دسترسی باشد تا اپراتورها به طور منظم آن را بررسی و نگهداری کنند.
فاصله از ژنراتور:
- تابلو برق باید در فاصله مناسب از ژنراتور نصب شود تا از گرمای بیش از حد و لرزش ژنراتور محافظت شود.
قوانین و مقررات محلی:
- قبل از نصب تابلو برق، باید از قوانین و مقررات محلی مربوط به نصب تابلو برق‌های دیزل ژنراتور اطلاع پیدا کنید.
برخی از مکان‌های مناسب برای نصب تابلو برق دیزل ژنراتور:
- داخل اتاق کنترل: این مکان امن‌ترین و ایده‌آل‌ترین مکان برای نصب تابلو برق است، زیرا در این مکان از تابلو برق در برابر عوامل محیطی محافظت می‌شود و اپراتورها به راحتی می‌توانند به آن دسترسی داشته باشند.
- محفظه مخصوص در فضای باز: اگر تابلو برق در فضای باز نصب می‌شود، باید در یک محفظه مخصوص ضد آب و ضد گرد و غبار قرار داده شود.
- پایه مخصوص در فضای باز: تابلو برق را می‌توان بر روی یک پایه مخصوص در فضای باز نصب کرد.
اجزای تابلو برق دیزل ژنراتور
اجزای تابلو برق دیزل ژنراتور به نوع و کاربرد آن بستگی دارد، اما به طور کلی شامل موارد زیر می‌شود:
۱٫ قطع کننده مدار:
- قطع کننده مدار اصلی (MCCB): برای قطع و وصل جریان برق اصلی به ژنراتور استفاده می‌شود.
- قطع کننده مدار فرعی (MCB): برای قطع و وصل جریان برق به هر یک از مصرف‌کننده‌ها استفاده می‌شود.
۲٫ ریل ترمینال:
- برای اتصال سیم‌ها به یکدیگر و به اجزای تابلو برق استفاده می‌شود.
۳٫ پنل‌های کنترل:
- پنل کنترل ژنراتور: برای کنترل و نظارت بر عملکرد ژنراتور استفاده می‌شود.
- پنل کنترل ATS: برای انتخاب بین برق شهر و برق ژنراتور به صورت خودکار استفاده می‌شود.
۴٫ ترانسفورماتور:
- برای تبدیل ولتاژ برق ژنراتور به ولتاژ مورد نیاز مصرف‌کننده‌ها استفاده می‌شود.
۵٫ تجهیزات اندازه‌گیری:
- ولت‌متر: برای اندازه‌گیری ولتاژ برق
- آمپرمتر: برای اندازه‌گیری جریان برق
- فرکانس متر: برای اندازه‌گیری فرکانس برق
۶٫ تجهیزات حفاظتی:
- فیوز: برای محافظت از مدارها در برابر اضافه جریان
- رله: برای محافظت از ژنراتور و مصرف‌کننده‌ها در برابر خطاهای الکتریکی
۷٫ سیستم‌های هشدار:
- سیستم هشدار کمبود روغن: برای هشدار به اپراتور در مورد کمبود روغن ژنراتور
- سیستم هشدار افزایش دما: برای هشدار به اپراتور در مورد افزایش دمای ژنراتور
۸٫ سیستم‌های تهویه:
- برای خنک کردن تابلو برق و جلوگیری از گرم شدن بیش از حد اجزای آن
۹٫ سیستم‌های روشنایی:
- برای روشنایی داخل تابلو برق
۱۰٫ سیستم‌های ارت:
- برای اتصال تابلو برق به زمین و جلوگیری از برق گرفتگی
علاوه بر موارد فوق، تابلو برق دیزل ژنراتور ممکن است شامل تجهیزات دیگری نیز باشد، مانند:
- سیستم‌های کنترل ولتاژ اتوماتیک (AVR)
- سیستم‌های سنکرون کردن ژنراتور با شبکه برق
- سیستم‌های کنترل از راه دور
انواع تابلو برق دیزل ژنراتور
تابلو برق دیزل ژنراتور یکی از اجزای مهم این دستگاه است که وظایف متعددی از جمله کنترل، حفاظت، نمایش اطلاعات و مانیتورینگ ژنراتور را بر عهده دارد. این تابلوها در انواع مختلفی با کارکردها و ویژگی‌های متنوع تولید می‌شوند که انتخاب نوع مناسب آن به عوامل مختلفی مانند نوع دیزل ژنراتور، کاربرد آن و نیازهای کاربر بستگی دارد.
در ادامه به معرفی و توضیح انواع تابلو برق دیزل ژنراتور می‌پردازیم:
۱٫ تابلو برق دستی:
این نوع تابلو ساده‌ترین نوع تابلو برق دیزل ژنراتور است که توسط اپراتور و به صورت دستی کنترل می‌شود. در تابلوهای برق دستی، اپراتور باید به طور مداوم پارامترهای مختلف ژنراتور مانند ولتاژ، فرکانس، آمپر و دمای موتور را چک کند و در صورت نیاز، تنظیمات لازم را انجام دهد.
۲٫ تابلو برق اتوماتیک:
تابلو برق اتوماتیک دیزل ژنراتور به طور خودکار ژنراتور را کنترل و مدیریت می‌کند. این تابلوها به سنسورهای مختلفی مجهز هستند که پارامترهای ژنراتور را رصد می‌کنند و در صورت بروز هرگونه مشکل، به طور خودکار ژنراتور را خاموش می‌کنند تا از آسیب به آن جلوگیری شود.
تابلوهای برق اتوماتیک دیزل ژنراتور به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- تابلو برق اضطراری (AMF): این تابلوها در مواقع قطع برق شبکه، به طور خودکار ژنراتور را روشن می‌کنند و پس از وصل شدن مجدد برق شبکه، ژنراتور را خاموش می‌کنند.
- تابلو برق چنج آور (ATS): این تابلوها علاوه بر عملکرد تابلوهای برق اضطراری، وظیفه انتخاب و سوئیچ بین برق شبکه و برق ژنراتور را نیز بر عهده دارند.
۳٫ تابلو برق سنکرون یا پارالل:
این نوع تابلو برق برای مواقعی که نیاز به برق بیشتر از ظرفیت یک ژنراتور وجود دارد، استفاده می‌شود. تابلوهای برق سنکرون یا پارالل، امکان اتصال دو یا چند ژنراتور به یکدیگر و کارکرد آنها به صورت موازی را فراهم می‌کنند.
۴٫ تابلو برق PLC:
تابلوهای برق PLC نوع پیشرفته‌ای از تابلوهای برق اتوماتیک هستند که از سیستم‌های کنترل منطقی قابل برنامه‌ریزی (PLC) برای کنترل و مدیریت ژنراتور استفاده می‌کنند. این تابلوها امکانات و قابلیت‌های بیشتری نسبت به تابلوهای برق اتوماتیک دارند و می‌توانند به طور دقیق‌تر و کارآمدتر ژنراتور را کنترل کنند.
نکاتی در انتخاب تابلو برق دیزل ژنراتور:
- نوع دیزل ژنراتور
- کاربرد دیزل ژنراتور
- نیازهای کاربر
- بودجه
مزایای استفاده از تابلو برق دیزل ژنراتور:
- افزایش طول عمر دیزل ژنراتور
- افزایش راندمان و کارایی دیزل ژنراتور
- افزایش ایمنی دیزل ژنراتور
- سهولت استفاده از دیزل ژنراتور
- کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری دیزل ژنراتور
انتخاب نوع مناسب تابلو برق دیزل ژنراتور به عوامل مختلفی بستگی دارد. با توجه به توضیحات ارائه شده در این مقاله، می‌توانید نوع مناسب تابلو برق را برای دیزل ژنراتور خود انتخاب کنید.
دسته‌بندی بر اساس نوع دیزل ژنراتور
علاوه بر دسته‌بندی‌های کلی تابلو برق دیزل ژنراتور که در توضیحات قبلی ارائه شد، می‌توان این تابلوها را بر اساس نوع دیزل ژنراتور نیز به دسته‌های مختلفی تقسیم کرد:
۱٫ تابلو برق دیزل ژنراتور تک فاز:
این نوع تابلو برق برای دیزل ژنراتورهای تک فاز که برق تک فاز تولید می‌کنند، استفاده می‌شود. تابلو برق دیزل ژنراتور تک فاز معمولاً ساده‌تر و ارزان‌تر از تابلو برق دیزل ژنراتور سه فاز است.
۲٫ تابلو برق دیزل ژنراتور سه فاز:
این نوع تابلو برق برای دیزل ژنراتورهای سه فاز که برق سه فاز تولید می‌کنند، استفاده می‌شود. تابلو برق دیزل ژنراتور سه فاز پیچیده‌تر و گران‌تر از تابلو برق دیزل ژنراتور تک فاز است، اما می‌تواند برق مورد نیاز مصارف صنعتی و تجاری را تامین کند.
۳٫ تابلو برق دیزل ژنراتور پرتابل:
این نوع تابلو برق برای دیزل ژنراتورهای پرتابل که قابل حمل هستند، طراحی شده است. تابلو برق دیزل ژنراتور پرتابل معمولاً کوچکتر و سبک‌تر از تابلو برق دیزل ژنراتورهای ثابت است و به گونه‌ای طراحی شده است که به راحتی قابل حمل و نقل باشد.
۴٫ تابلو برق دیزل ژنراتور دریایی:
این نوع تابلو برق برای دیزل ژنراتورهایی که در کشتی‌ها و سایر شناورها استفاده می‌شوند، طراحی شده است. تابلو برق دیزل ژنراتور دریایی باید در برابر شرایط سخت آب و هوایی و محیط‌های خورنده مقاوم باشد.
۵٫ تابلو برق دیزل ژنراتور اضطراری:
این نوع تابلو برق برای دیزل ژنراتورهایی که به عنوان منبع برق اضطراری در مواقع قطع برق شبکه استفاده می‌شوند، طراحی شده است. تابلو برق دیزل ژنراتور اضطراری باید به گونه‌ای طراحی شده باشد که به طور خودکار ژنراتور را در مواقع قطع برق شبکه روشن کند.
انتخاب نوع مناسب تابلو برق دیزل ژنراتور به نوع دیزل ژنراتور و کاربرد آن بستگی دارد.
نکاتی در انتخاب تابلو برق دیزل ژنراتور:
- نوع دیزل ژنراتور
- کاربرد دیزل ژنراتور
- نیازهای کاربر
- بودجه
مزایای استفاده از تابلو برق دیزل ژنراتور:
- افزایش طول عمر دیزل ژنراتور
- افزایش راندمان و کارایی دیزل ژنراتور
- افزایش ایمنی دیزل ژنراتور
- سهولت استفاده از دیزل ژنراتور
- کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری دیزل ژنراتور
انتخاب نوع مناسب تابلو برق دیزل ژنراتور به عوامل مختلفی بستگی دارد. با توجه به توضیحات ارائه شده در این مقاله، می‌توانید نوع مناسب تابلو برق را برای دیزل ژنراتور خود انتخاب کنید.
نحوه عملکرد تابلو برق دیزل ژنراتور
تابلو برق دیزل ژنراتور به عنوان مغز متفکر این سیستم عمل می‌کند و وظایف متعددی از جمله کنترل، حفاظت، نمایش اطلاعات و مانیتورینگ ژنراتور را بر عهده دارد. عملکرد تابلو برق دیزل ژنراتور به نوع آن (دستی، اتوماتیک، سنکرون یا PLC) بستگی دارد، اما به طور کلی می‌توان عملکرد این تابلوها را به شرح زیر خلاصه کرد:
۱٫ کنترل ژنراتور:
تابلو برق دیزل ژنراتور با استفاده از کنتاکتورها، رله‌ها و سایر تجهیزات الکتریکی، وظایف زیر را در رابطه با کنترل ژنراتور انجام می‌دهد:
- روشن و خاموش کردن ژنراتور
- تنظیم ولتاژ و فرکانس برق تولیدی
- کنترل دور موتور
- حفاظت از ژنراتور در برابر اضافه بار، اتصال کوتاه و سایر خطرات
۲٫ نمایش اطلاعات:
تابلو برق دیزل ژنراتور به کمک نمایشگرهای مختلف، اطلاعاتی مانند ولتاژ، فرکانس، آمپر، دمای موتور، ساعات کارکرد و سایر پارامترهای مهم ژنراتور را به اپراتور نمایش می‌دهد.
۳٫ مانیتورینگ ژنراتور:
تابلو برق دیزل ژنراتور به طور مداوم پارامترهای مختلف ژنراتور را رصد می‌کند و در صورت بروز هرگونه مشکل، به اپراتور هشدار می‌دهد تا از آسیب به ژنراتور جلوگیری شود.
۴٫ حفاظت از ژنراتور:
تابلو برق دیزل ژنراتور به کمک تجهیزات حفاظتی مانند فیوز، رله اضافه بار و رله اتصال کوتاه، ژنراتور را در برابر خطرات مختلف الکتریکی محافظت می‌کند.
۵٫ همگام سازی ژنراتور با شبکه برق:
در تابلوهای برق سنکرون یا پارالل، تجهیزاتی برای همگام سازی ژنراتور با شبکه برق وجود دارد تا ژنراتورها بتوانند به صورت موازی با یکدیگر و با شبکه برق کار کنند.
در ادامه به برخی از اجزای اصلی تابلو برق دیزل ژنراتور و وظایف آنها اشاره می‌کنیم:
- کنتاکتور: برای روشن و خاموش کردن ژنراتور و همچنین اتصال و قطع ژنراتور به شبکه برق استفاده می‌شود.
- رله‌ها: برای حفاظت از ژنراتور در برابر خطرات مختلف الکتریکی مانند اضافه بار، اتصال کوتاه و نقص فاز استفاده می‌شود.
- فیوز: برای حفاظت از سیم‌ها و کابل‌ها در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه استفاده می‌شود.
- نمایشگرها: برای نمایش اطلاعات مختلف ژنراتور مانند ولتاژ، فرکانس، آمپر، دمای موتور و ساعات کارکرد استفاده می‌شود.
- سیستم کنترل: برای کنترل و مدیریت کلی ژنراتور استفاده می‌شود.
نکاتی در انتخاب تابلو برق دیزل ژنراتور:
- نوع دیزل ژنراتور
- کاربرد دیزل ژنراتور
- نیازهای کاربر
- بودجه
مزایای استفاده از تابلو برق دیزل ژنراتور:
- افزایش طول عمر دیزل ژنراتور
- افزایش راندمان و کارایی دیزل ژنراتور
- افزایش ایمنی دیزل ژنراتور
- سهولت استفاده از دیزل ژنراتور
- کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری دیزل ژنراتور
تابلو برق دیزل ژنراتور یکی از اجزای مهم این سیستم است که وظایف متعددی را بر عهده دارد. انتخاب نوع مناسب تابلو برق دیزل ژنراتور به عوامل مختلفی بستگی دارد. با توجه به توضیحات ارائه شده در این مقاله، می‌توانید نوع مناسب تابلو برق را برای دیزل ژنراتور خود انتخاب کنید.
شرح گام به گام عملکرد تابلو برق
مرحله ۱: روشن کردن ژنراتور
- اپراتور کلید استارت را در تابلو برق فشار می‌دهد.
- کنتاکتور اصلی مدار قدرت وصل می‌شود و برق به سیم پیچ استارت موتور دیزل ژنراتور اعمال می‌شود.
- موتور دیزل ژنراتور روشن می‌شود و شروع به چرخش می‌کند.
- با چرخش موتور، ژنراتور شروع به تولید برق می‌کند.
مرحله ۲: تنظیم ولتاژ و فرکانس
- تابلو برق به طور خودکار ولتاژ و فرکانس برق تولیدی ژنراتور را تنظیم می‌کند.
- در صورت نیاز، اپراتور می‌تواند به صورت دستی ولتاژ و فرکانس را از طریق تنظیمات تابلو برق تنظیم کند.
مرحله ۳: اتصال ژنراتور به شبکه برق
- در صورت نیاز به اتصال ژنراتور به شبکه برق، اپراتور کلید مربوطه را در تابلو برق فشار می‌دهد.
- کنتاکتور اتصال به شبکه برق وصل می‌شود و ژنراتور به شبکه برق متصل می‌شود.
- تابلو برق به طور خودکار ولتاژ و فرکانس برق ژنراتور را با ولتاژ و فرکانس شبکه برق همگام می‌کند.
مرحله ۴: مانیتورینگ ژنراتور
- تابلو برق به طور مداوم پارامترهای مختلف ژنراتور مانند ولتاژ، فرکانس، آمپر، دمای موتور و ساعات کارکرد را رصد می‌کند.
- در صورت بروز هرگونه مشکل، تابلو برق به اپراتور هشدار می‌دهد.
مرحله ۵: خاموش کردن ژنراتور
- اپراتور کلید خاموش را در تابلو برق فشار می‌دهد.
- کنتاکتور اصلی مدار قدرت قطع می‌شود و برق از سیم پیچ استارت موتور دیزل ژنراتور قطع می‌شود.
- موتور دیزل ژنراتور خاموش می‌شود و ژنراتور از مدار خارج می‌شود.
نکات:
- عملکرد تابلو برق دیزل ژنراتور به نوع آن (دستی، اتوماتیک، سنکرون یا PLC) بستگی دارد.
- در تابلوهای برق اتوماتیک، مراحل روشن و خاموش کردن ژنراتور به طور خودکار انجام می‌شود.
- در تابلوهای برق سنکرون یا پارالل، تجهیزاتی برای همگام سازی ژنراتور با شبکه برق وجود دارد.
بررسی مدار فرمان و مدار قدرت
تابلو برق دیزل ژنراتور از دو مدار اصلی به نام‌های مدار فرمان و مدار قدرت تشکیل شده است که هر کدام وظایف جداگانه‌ای دارند.
مدار فرمان:
مدار فرمان وظیفه کنترل و مدیریت ژنراتور را بر عهده دارد. این مدار شامل اجزای مختلفی مانند کلیدها، رله‌ها، کنتاکتورها، تایمرها و فیوزها می‌شود که با یکدیگر هماهنگ شده و وظایف زیر را انجام می‌دهند:
- روشن و خاموش کردن ژنراتور: با فشردن کلید استارت توسط اپراتور، مدار فرمان فعال شده و ژنراتور روشن می‌شود. همچنین، در صورت بروز هرگونه مشکل، مدار فرمان ژنراتور را خاموش می‌کند تا از آسیب به آن جلوگیری شود.
- تنظیم ولتاژ و فرکانس: مدار فرمان به طور خودکار ولتاژ و فرکانس برق تولیدی ژنراتور را تنظیم می‌کند.
- حفاظت از ژنراتور: مدار فرمان ژنراتور را در برابر خطرات مختلف الکتریکی مانند اضافه بار، اتصال کوتاه و نقص فاز حفاظت می‌کند.
- نمایش اطلاعات: مدار فرمان اطلاعات مختلف ژنراتور مانند ولتاژ، فرکانس، آمپر، دمای موتور و ساعات کارکرد را به اپراتور نمایش می‌دهد.
مدار قدرت:
مدار قدرت وظیفه انتقال برق از ژنراتور به مصرف کننده را بر عهده دارد. این مدار شامل اجزای مختلفی مانند سیم‌ها، کابل‌ها، کنتاکتورها و فیوزها می‌شود که با یکدیگر هماهنگ شده و وظایف زیر را انجام می‌دهند:
- انتقال برق: مدار قدرت برق تولیدی ژنراتور را به مصرف کننده منتقل می‌کند.
- حفاظت از سیم‌ها و کابل‌ها: مدار قدرت سیم‌ها و کابل‌ها را در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه حفاظت می‌کند.
- اتصال و قطع ژنراتور به شبکه برق: در صورت نیاز به اتصال ژنراتور به شبکه برق، مدار قدرت این کار را انجام می‌دهد.
نکاتی در مورد مدار فرمان و مدار قدرت:
- مدار فرمان و مدار قدرت به طور همزمان با یکدیگر کار می‌کنند.
- مدار فرمان با ولتاژ پایین کار می‌کند، اما مدار قدرت با ولتاژ بالا کار می‌کند.
- طراحی و ساخت مدار فرمان و مدار قدرت باید توسط افراد متخصص انجام شود.
مزایای استفاده از تابلو برق دیزل ژنراتور:
- افزایش طول عمر دیزل ژنراتور
- افزایش راندمان و کارایی دیزل ژنراتور
- افزایش ایمنی دیزل ژنراتور
- سهولت استفاده از دیزل ژنراتور
- کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری دیزل ژنراتور
مدار فرمان و مدار قدرت دو بخش اصلی تابلو برق دیزل ژنراتور هستند که هر کدام وظایف جداگانه‌ای دارند. با همکاری این دو مدار، ژنراتور به طور صحیح و ایمن کار می‌کند و برق مورد نیاز مصرف کننده را تامین می‌کند.
نکات ایمنی در نصب و راه‌اندازی تابلو برق
نصب و راه‌اندازی تابلو برق باید توسط افراد متخصص و با رعایت نکات ایمنی انجام شود. عدم رعایت این نکات می‌تواند منجر به بروز خطرات جانی و مالی شود.
در ادامه به برخی از نکات ایمنی در نصب و راه‌اندازی تابلو برق اشاره می‌کنیم:
قبل از نصب:
- مطالعه و بررسی کامل دستورالعمل‌های نصب و راه‌اندازی تابلو برق: قبل از شروع کار، باید دستورالعمل‌های نصب و راه‌اندازی تابلو برق را به طور کامل مطالعه و بررسی کنید.
- استفاده از تجهیزات مناسب: برای نصب تابلو برق باید از تجهیزات مناسب و استاندارد استفاده کنید.
- انتخاب محل مناسب: تابلو برق باید در محلی نصب شود که به دور از رطوبت، گرد و غبار و مواد شیمیایی باشد. همچنین، باید فضای کافی برای تهویه مناسب تابلو برق وجود داشته باشد.
هنگام نصب:
- قطع برق: قبل از شروع هرگونه کار، باید برق ورودی تابلو برق را قطع کنید.
- استفاده از سیم‌ها و کابل‌های مناسب: سیم‌ها و کابل‌های استفاده شده در تابلو برق باید از نظر سایز و نوع عایق مناسب باشند.
- رعایت فاصله‌های استاندارد: در هنگام نصب تابلو برق، باید فاصله‌های استاندارد بین اجزای مختلف تابلو برق رعایت شود.
- استفاده از تجهیزات حفاظتی: در هنگام نصب تابلو برق، باید از تجهیزات حفاظتی مانند دستکش، عینک و لباس کار مناسب استفاده کنید.
بعد از نصب:
- تست و آزمایش تابلو برق: بعد از نصب تابلو برق، باید آن را به طور کامل تست و آزمایش کنید تا از عملکرد صحیح آن مطمئن شوید.
- عیب‌یابی: در صورت بروز هرگونه مشکل، باید عیب‌یابی و رفع مشکل توسط افراد متخصص انجام شود.
نکات ایمنی کلی:
- عدم کار با تابلو برق در صورت خستگی یا عدم تمرکز: در هنگام کار با تابلو برق، باید کاملاً هوشیار و متمرکز باشید.
- عدم کار با تابلو برق در صورت خیس بودن دست‌ها یا لباس: در هنگام کار با تابلو برق، دست‌ها و لباس شما باید کاملاً خشک باشد.
- عدم استفاده از اشیاء فلزی برای کار با تابلو برق: برای کار با تابلو برق، باید از ابزارهای مناسب و عایق‌دار استفاده کنید.
- آگاهی از علائم هشدار دهنده: باید از علائم هشدار دهنده خطر برق گرفتگی آگاه باشید و در صورت مشاهده این علائم، از محل دور شوید.
رعایت نکات ایمنی در نصب و راه‌اندازی تابلو برق، از بروز خطرات جانی و مالی جلوگیری می‌کند.
علاوه بر موارد فوق، به موارد زیر نیز توجه کنید:
- قبل از نصب تابلو برق، از سالم بودن تمام تجهیزات آن اطمینان حاصل کنید.
- از تابلو برق در برابر بار اضافی محافظت کنید.
- به طور مرتب تابلو برق را از نظر وجود نقص فنی بررسی کنید.
- در صورت بروز هرگونه مشکل در تابلو برق، از یک برقکار متخصص کمک بگیرید.
عیب‌یابی تابلو برق دیزل ژنراتور
عیب‌یابی تابلو برق دیزل ژنراتور فرآیندی برای یافتن و رفع مشکلاتی است که ممکن است در عملکرد تابلو برق و ژنراتور اختلال ایجاد کند. این فرآیند شامل مراحل زیر است:
۱٫ جمع‌آوری اطلاعات:
- مشاهده علائم: اولین قدم در عیب‌یابی، مشاهده علائم و نشانه‌های مشکل است. این علائم می‌تواند شامل مواردی مانند عدم روشن شدن ژنراتور، خاموش شدن ناگهانی ژنراتور، نوسانات ولتاژ، آمپر و فرکانس، و بوی سوختگی باشد.
- بررسی تاریخچه: بررسی تاریخچه عملکرد ژنراتور و تابلو برق می‌تواند به شما در یافتن علت مشکل کمک کند. به عنوان مثال، اگر مشکل به طور ناگهانی رخ داده است، ممکن است به دلیل یک نقص فنی باشد. اما اگر مشکل به تدریج رخ داده است، ممکن است به دلیل فرسودگی تجهیزات باشد.
- بررسی دفترچه راهنمای ژنراتور و تابلو برق: دفترچه راهنمای ژنراتور و تابلو برق می‌تواند اطلاعات مفیدی در مورد نحوه عملکرد آنها و نحوه عیب‌یابی آنها ارائه دهد.
۲٫ بررسی تجهیزات:
- بررسی اتصالات: اتصالات شل یا فرسوده می‌تواند باعث ایجاد مشکل در عملکرد تابلو برق و ژنراتور شود. تمام اتصالات تابلو برق را بررسی کنید و در صورت نیاز آنها را محکم کنید یا تعویض کنید.
- بررسی فیوزها: فیوزها برای محافظت از تجهیزات در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه استفاده می‌شوند. اگر فیوزی سوخته است، آن را با یک فیوز جدید با همان آمپر تعویض کنید.
- بررسی رله‌ها: رله‌ها برای کنترل و حفاظت از ژنراتور استفاده می‌شوند. اگر رله‌ای خراب شده است، باید آن را تعویض کنید.
- بررسی کنتاکتورها: کنتاکتورها برای قطع و وصل مدار قدرت استفاده می‌شوند. اگر کنتاکتوری خراب شده است، باید آن را تعویض کنید.
- بررسی سایر تجهیزات: سایر تجهیزاتی که ممکن است در تابلو برق وجود داشته باشد مانند ولت‌متر، آمپرمتر، فرکانس‌متر و سیستم‌های کنترل و اتوماسیون نیز باید بررسی شوند.
۳٫ تست و آزمایش:
- تست ولتاژ: ولتاژ خروجی ژنراتور را با استفاده از ولت‌متر تست کنید. ولتاژ باید در محدوده قابل قبول باشد.
- تست آمپر: آمپر خروجی ژنراتور را با استفاده از آمپرمتر تست کنید. آمپر باید در محدوده قابل قبول باشد.
- تست فرکانس: فرکانس خروجی ژنراتور را با استفاده از فرکانس‌متر تست کنید. فرکانس باید در محدوده قابل قبول باشد.
- تست سیستم‌های کنترل و اتوماسیون: سیستم‌های کنترل و اتوماسیون تابلو برق را تست کنید تا از عملکرد صحیح آنها مطمئن شوید.
۴٫ رفع مشکل:
- در صورت یافتن مشکل، باید آن را رفع کنید. این کار ممکن است شامل تعویض قطعات معیوب، تعمیر تجهیزات، یا تنظیمات تابلو برق باشد.
- اگر مشکل را پیدا نکردید، باید از یک متخصص برق یا مکانیک دیزل ژنراتور کمک بگیرید.
نکاتی در عیب‌یابی تابلو برق دیزل ژنراتور:
- قبل از شروع عیب‌یابی، باید از ایمنی خود مطمئن شوید. برق می‌تواند خطرناک باشد، بنابراین باید از تجهیزات حفاظتی مناسب مانند دستکش، عینک و لباس کار استفاده کنید.
- عیب‌یابی را به ترتیب انجام دهید. از ساده‌ترین و رایج‌ترین مشکلات شروع کنید و به تدریج به سمت مشکلات پیچیده‌تر بروید.
- اگر مشکل را پیدا نکردید، از یک متخصص کمک بگیرید.
معرفی عیوب رایج تابلو برق
عیوب رایج تابلو برق دیزل ژنراتور:
تابلو برق دیزل ژنراتور نقشی حیاتی در عملکرد صحیح و ایمن آن ایفا می‌کند. عیوب رایج در این تابلو برق می‌تواند منجر به نقص فنی، خاموشی و حتی خطرات جانی شود. آشنایی با این عیوب و راه حل‌های آنها به شما کمک می‌کند تا از بروز مشکلات پیشگیری کرده و در صورت بروز مشکل، به سرعت آن را حل کنید.
برخی از عیوب رایج تابلو برق دیزل ژنراتور عبارتند از:
۱٫ اتصالات نامناسب:
- شل شدن اتصالات در اثر لرزش و گرمای دیزل ژنراتور
- خوردگی و اکسیداسیون اتصالات
- استفاده از کابل‌های نامناسب با سایز و نوع نامناسب
۲٫ خرابی فیوزها و قطع کننده‌های مدار:
- عبور جریان بیش از حد از فیوزها
- عمر مفید فیوزها به پایان رسیده
- خرابی قطع کننده‌های مدار به دلیل نقص فنی
۳٫ نقص در سیستم کنترل و فرمان:
- خرابی رله‌ها، کنتاکتورها و سایر تجهیزات کنترلی
- ایراد در سیم‌کشی و مدار فرمان
- نقص در سیستم PLC یا تابلو برق ATS
4. مشکلات سیستم ارتینگ:
- عدم اتصال صحیح ارت
- نقص در سیستم ارتینگ تابلو برق
- استفاده از سیم ارت نامناسب
۵٫ گرم شدن بیش از حد تابلو برق:
- عدم تهویه مناسب تابلو برق
- وجود گرد و غبار و آلودگی در تابلو برق
- نقص در سیستم خنک کننده تابلو برق
۶٫ نشت و آلودگی:
- نشت روغن، آب یا سایر مایعات به داخل تابلو برق
- ورود گرد و غبار و آلودگی به داخل تابلو برق
راه حل‌های پیشگیرانه:
- انجام بازرسی و تست دوره‌ای تابلو برق
- استفاده از تجهیزات با کیفیت و مرغوب
- رعایت نکات ایمنی در نصب و راه اندازی تابلو برق
- آموزش پرسنل برای کار با تابلو برق
- استفاده از سیستم‌های مانیتورینگ و هشدار
نگهداری و تعمیرات تابلو برق دیزل ژنراتور
تابلو برق دیزل ژنراتور نقشی حیاتی در عملکرد صحیح و ایمن آن ایفا می‌کند. نگهداری و تعمیرات دوره‌ای این تابلو برق برای تضمین عملکرد صحیح و جلوگیری از بروز مشکلات و خطرات احتمالی ضروری است.
برخی از اقدامات مهم در نگهداری و تعمیرات تابلو برق دیزل ژنراتور عبارتند از:
۱٫ بازرسی دوره‌ای:
- بررسی اتصالات و کابل‌ها برای اطمینان از عدم شل شدن، خوردگی و اکسیداسیون
- تست عایق بندی تابلو برق
- بررسی فیوزها و قطع کننده‌های مدار برای اطمینان از عملکرد صحیح
- بررسی سیستم کنترل و فرمان
- بررسی سیستم ارتینگ
- بررسی سیستم تهویه و خنک کننده تابلو برق
- بررسی نشت و آلودگی
۲٫ تعمیرات:
- تعویض اتصالات و کابل‌های آسیب‌دیده
- تعمیر یا تعویض فیوزها و قطع کننده‌های مدار معیوب
- تعمیر یا تعویض تجهیزات سیستم کنترل و فرمان
- تعمیر سیستم ارتینگ
- تعمیر سیستم تهویه و خنک کننده تابلو برق
- رفع نشت و آلودگی
۳٫ اقدامات پیشگیرانه:
- استفاده از تجهیزات با کیفیت و مرغوب
- رعایت نکات ایمنی در نصب و راه اندازی تابلو برق
- آموزش پرسنل برای کار با تابلو برق
- استفاده از سیستم‌های مانیتورینگ و هشدار
نکات مهم:
- برای انجام بازرسی و تعمیرات تابلو برق دیزل ژنراتور باید از یک برقکار متخصص و مجرب کمک بگیرید.
- قبل از انجام هر گونه کار بر روی تابلو برق، باید دیزل ژنراتور را خاموش کرده و از برق جدا کنید.
- از تجهیزات ایمنی مناسب مانند دستکش و عینک استفاده کنید.
- به دستورالعمل‌های سازنده تابلو برق توجه کنید.
برنامه زمان‌بندی برای نگهداری
برنامه زمان‌بندی برای نگهداری تابلو برق دیزل ژنراتور به عوامل مختلفی مانند نوع و مدل دیزل ژنراتور، شرایط محیطی، ساعات کارکرد و … بستگی دارد. با این حال، یک برنامه کلی می‌تواند به صورت زیر باشد:
روزانه:
- بررسی سطح روغن و آب دیزل ژنراتور
- بررسی دمای دیزل ژنراتور
- بررسی اتصالات و کابل‌ها برای اطمینان از عدم شل شدن و آسیب دیدگی
- بررسی سیستم تهویه و خنک کننده تابلو برق
هفتگی:
- بررسی و تمیز کردن فیلترهای هوا
- بررسی و تمیز کردن فیلترهای سوخت
- بررسی و تمیز کردن رادیاتور
- بررسی و تنظیم ولتاژ و فرکانس خروجی دیزل ژنراتور
ماهانه:
- بررسی و تست عایق بندی تابلو برق
- بررسی و تست فیوزها و قطع کننده‌های مدار
- بررسی و تست سیستم کنترل و فرمان
- بررسی و تست سیستم ارتینگ
سالانه:
- تعویض روغن و آب دیزل ژنراتور
- تعویض فیلترهای هوا
- تعویض فیلترهای سوخت
- تعویض تسمه‌ها
- تست و کالیبراسیون تجهیزات تابلو برق
نکات مهم:
- این برنامه فقط یک برنامه کلی است و باید با توجه به شرایط و نیازهای خاص دیزل ژنراتور شما تنظیم شود.
- برای انجام اقدامات نگهداری و تعمیرات تابلو برق دیزل ژنراتور باید از یک برقکار متخصص و مجرب کمک بگیرید.
- قبل از انجام هر گونه کار بر روی تابلو برق، باید دیزل ژنراتور را خاموش کرده و از برق جدا کنید.
- از تجهیزات ایمنی مناسب مانند دستکش و عینک استفاده کنید.
- به دستورالعمل‌های سازنده تابلو برق توجه کنید.
استانداردهای تابلو برق دیزل ژنراتور
تابلو برق دیزل ژنراتور از اجزای ضروری و حیاتی این سیستم محسوب می‌شود که وظایف متعددی از جمله کنترل، حفاظت، نمایش و توزیع برق را بر عهده دارد. رعایت استانداردهای مربوطه در طراحی و ساخت این تابلو برق، نقشی کلیدی در تضمین عملکرد صحیح، ایمن و قابل اعتماد دیزل ژنراتور ایفا می‌کند.
برخی از مهم‌ترین استانداردهای تابلو برق دیزل ژنراتور عبارتند از:
۱٫ استانداردهای بین المللی:
- IEC 60364: این استاندارد به طور کلی به نصب‌های الکتریکی ساختمان‌ها و محل‌های سکونت می‌پردازد و الزامات مربوط به تابلوهای برق را نیز شامل می‌شود.
- IEC 61439: این استاندارد به طور خاص به تابلوهای برق دیزل ژنراتور می‌پردازد و الزامات مربوط به طراحی، ساخت، نصب و آزمایش آنها را مشخص می‌کند.
- NFPA 110: این استاندارد که توسط انجمن ملی حفاظت از آتش (NFPA) تدوین شده است، الزامات مربوط به ایمنی الکتریکی را برای تأسیسات و تجهیزات مختلف از جمله دیزل ژنراتورها و تابلوهای برق آنها ارائه می‌دهد.
۲٫ استانداردهای ملی:
- استاندارد ملی ایران به شماره ۳-۶۴: این استاندارد به طور کلی به تابلوهای برق فشار ضعیف می‌پردازد و الزامات مربوط به طراحی، ساخت، نصب و آزمایش آنها را مشخص می‌کند.
- استاندارد ملی ایران به شماره ۱-۱۴۳: این استاندارد به طور خاص به تابلوهای برق دیزل ژنراتور می‌پردازد و الزامات مربوط به طراحی، ساخت، نصب و آزمایش آنها را مشخص می‌کند.
علاوه بر استانداردهای ذکر شده، ممکن است الزامات و مقررات محلی نیز وجود داشته باشد که باید در طراحی و ساخت تابلو برق دیزل ژنراتور رعایت شوند.
نکاتی در خصوص انتخاب تابلو برق دیزل ژنراتور:
- تابلو برق باید با توجه به ظرفیت و نوع دیزل ژنراتور انتخاب شود.
- تابلو برق باید دارای درجه حفاظتی مناسب (IP) با توجه به محیط نصب باشد.
- تابلو برق باید از تجهیزات با کیفیت و مرغوب ساخته شده باشد.
- تابلو برق باید توسط یک شرکت معتبر و با تجربه طراحی و ساخته شده باشد.
- تابلو برق باید توسط یک برقکار متخصص و مجرب نصب و راه اندازی شود.
رعایت استانداردها و نکات ذکر شده در بالا، به شما کمک می‌کند تا یک تابلو برق ایمن و قابل اعتماد برای دیزل ژنراتور خود داشته باشید.
الزامات و ضوابط مربوطه تابلو برق دیزل ژنراتور
تابلو برق دیزل ژنراتور، که به عنوان تابلو کنترل یا تابلو برق نیز شناخته می‌شود، یکی از اجزای حیاتی دیزل ژنراتور است. این تابلو به عنوان مغز ژنراتور عمل می‌کند و وظایف متعددی را بر عهده دارد، از جمله:
- کنترل عملکرد دیزلژنراتور
- حفاظت از ژنراتور در برابر خطرات الکتریکی
- توزیع برق به بارهای مختلف
تابلو برق دیزل ژنراتور باید مطابق با الزامات و ضوابط خاصی طراحی و ساخته شود تا عملکرد صحیح و ایمن ژنراتور را تضمین کند. این الزامات و ضوابط توسط مراجع مختلفی مانند سازمان استاندارد ملی ایران، وزارت نیرو و شرکت‌های سازنده دیزل ژنراتور تعیین می‌شوند.
در ادامه، به برخی از الزامات و ضوابط مهم مربوط به تابلو برق دیزل ژنراتور اشاره می‌کنیم:
مشخصات فنی:
- تابلو برق باید از نظر درجه حفاظت (IP) مناسب با محیط نصب ژنراتور باشد.
- تابلو برق باید دارای سیستم تهویه مناسب برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد تجهیزات داخل آن باشد.
- تابلو برق باید دارای سیستم ارتینگ مناسب برای حفاظت از افراد و تجهیزات در برابر برق گرفتگی باشد.
تجهیزات:
- تابلو برق باید مجهز به تجهیزات حفاظتی مانند فیوز، قطع کننده مدار، رله و کنتاکتور باشد.
- تابلو برق باید مجهز به تجهیزات کنترلی مانند ولت متر، آمپرمتر، فرکانس متر و نشانگر سطح سوخت باشد.
- تابلو برق باید مجهز به سیستم اعلام هشدار برای خطاهای مختلف مانند افت ولتاژ، افزایش فرکانس و گرم شدن بیش از حد باشد.
سیم کشی:
- سیم کشی داخل تابلو برق باید با استفاده از کابل‌های مناسب و با رعایت الزامات مربوطه انجام شود.
- سیم کشی داخل تابلو برق باید مرتب و منظم باشد تا دسترسی به تجهیزات و عیب یابی آنها آسان باشد.
- تمام سیم‌ها و کابل‌ها باید به طور کامل عایق بندی شده باشند.
آزمایش و تست:
- تابلو برق دیزل ژنراتور باید قبل از استفاده مورد آزمایش و تست قرار گیرد تا از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل شود.
- آزمایش و تست تابلو برق باید توسط افراد متخصص و با استفاده از تجهیزات مناسب انجام شود.
نگهداری و تعمیرات:
- تابلو برق دیزل ژنراتور باید به طور منظم مورد بازدید و نگهداری قرار گیرد.
- نگهداری و تعمیرات تابلو برق باید توسط افراد متخصص و با استفاده از قطعات یدکی اصلی انجام شود.
رعایت الزامات و ضوابط مربوط به تابلو برق دیزل ژنراتور از بروز خطرات احتمالی و آسیب به ژنراتور و تجهیزات جانبی آن جلوگیری می‌کند.
بروز شده در ۱۶ اسفند ۱۴۰۲
