تفاوت‌های رله شنت و رله آندر چیست؟
رله شنت و رله آندر ولتاژ به نظر ممکن است به یکدیگر شباهت داشته باشند، اما با توجه به عملکرد و کاربردهای مختلفی که دارند، این دو تجهیز متمایز از یکدیگر هستند. رله شنت بیشتر به منظور حفاظت در مقابل اتصال کوتاه و جریان اضافه بار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این رله با کنترل جریان‌های زیاد به سرعت واکنش نشان می‌دهد و در صورت وقوع اتصال کوتاه، مدار را به سرعت قطع می‌کند.
از سوی دیگر، رله آندر ولتاژ بیشتر به منظور حفاظت در برابر ولتاژهای زیاد و اضافه ولتاژ مورد استفاده قرار می‌گیرد. این رله با کاهش ولتاژ زنده به مراتب موثرتر از رله شنت عمل می‌کند. بنابراین، هر یک از این دو رله با توجه به نیازهای مدار الکتریکی مورد استفاده، کاربردهای خاص خود را دارند.
با توجه به این تفاوت‌ها، انتخاب بین رله شنت و رله آندر ولتاژ باید با دقت و با توجه به نیازهای مدار انجام شود. این تصمیم باعث بهبود عملکرد و ایمنی مدار خواهد شد.
با این حال، نکته مهم این است که هر یک از این رله‌ها دارای عملکرد منحصر به فردی هستند که تفاوت بین آنها را مشخص می‌کند. در ادامه، به طریقه عملکرد هر یک از این رله‌ها خواهیم پرداخت.
رله شنت چیست؟
رله شنت یک تجهیز جانبی بسیار حیاتی برای کلید اتوماتیک کمپکت است که در هنگام اعمال نیرو به ترمینال‌های آن، به صورت مکانیکی بریکر را قطع می‌کند. این نیرو از داخل کلید اتوماتیک تأمین نمی‌شود و نیاز به یک منبع خارجی دارد.
برای انتخاب مناسب رله شنت در رنج ولتاژهای AC یا DC، ابتدا باید نوع کلید اتوماتیک موجود را بررسی کنید تا با توجه به مشخصات آن، رله شنت و رله آندر ولتاژ مناسب را تهیه کنید.
رله شنت تریپ (یا به عبارت دیگر shunt trip) برای قطع کردن کلید اتوماتیک در مواقع خطا استفاده می‌شود. این رله خطاها را از داخل بریکر حس نمی‌کند، بلکه از یک منبع خارجی تشخیص می‌دهد. به عنوان مثال، در صورت وقوع حادثه‌ای مانند حریق، سنسورهای حرارتی حرارت آتش را تشخیص داده و بوبین رله نیرویی را فعال کرده و بریکر را قطع می‌کند. از این رو، رله از یک منبع خارجی برای تشخیص خطا استفاده می‌کند و وابسته به درون بریکر نمی‌شود.
رله آندر ولتاژ چیست؟
رله آندر ولتاژ به عنوان یک رله اتوماتیک، به مدار اصلی وصل شده است و در صورت حدفاقدان یا قطع ولتاژ در مدار، به طور خودکار کلید اتوماتیک را قطع می‌کند.
رله‌ها کجا نصب می‌شوند؟
همانطور که در تصویر فوق مشاهده می‌کنید، رله شنت و رله آندر ولتاژ به طور معمول در داخل کلیداتوماتیک در مکان‌های اختصاصی نصب می‌شوند. بریکرها یا کلیدهای اتوماتیک به طور کلی امکان نصب یک یا دو رله را فراهم می‌کنند، اما اگر نیاز به تعداد بیشتری رله داشته باشیم، می‌توانیم درخواست دهیم تا بریکرها به صورت سفارشی و متناسب با نیازهای خاص ما تولید شوند.
ساختار و عملکرد رله‌ها چگونه است؟
رله شنت اساساً از یک سیم پیچ قطع و یک واحد قطع تشکیل شده است که برای قطع حرارتی و الکترومغناطیسی استفاده می‌شود. ولتاژ تعیین شده به سیم پیچ رله شنت تریپ اعمال شده و بریکر، جریان را قطع می‌کند.
در شرایط اضطراری، رله شنت با اعمال یک نیروی الکتریکی، کلیدهای اتوماتیک را قطع می‌کند تا افراد و تجهیزات از آسیب جلوگیری شود. این رله به عنوان یک وجهه حفاظتی برای بریکر عمل می‌کند و امکان کنترل از راه دور بریکر را ایجاد می‌کند.
کلید اتوماتیک دارای حفاظت ترکیبی از سنسور حرارتی و مغناطیسی است. نسل‌های قدیمی‌تر این کلیدها از واحدهای قطع الکترومکانیکی (تریپ) با دو نوع ثابت و قابل تعویض استفاده می‌کردند.
تفاوت بین رله شنت و رله آندر ولتاژ چیست؟
هر یک از رله‌های شنت و آندر ولتاژ ویژگی‌های منحصر به فردی دارند که بسته به نیازهای مدار، انتخاب می‌شوند.
رله شنت تریپ یک تجهیز الکتریکی است که با اعمال نیروی فوری عمل می‌کند و با باز کردن بریکر از طریق اعمال نیرو به بخش مکانیکی آن، جریان را قطع می‌کند. این رله به نیروی خارجی برای اعمال به بریکر نیاز دارد تا ولتاژ تغذیه را کنترل کند.
کنتاکت‌های باز (NO) رله شنت تریپ باعث حتمی قطع شدن ولتاژ تغذیه فوراً پس از باز شدن یا قطع دستگاه سوئیچینگ می‌شوند. این رله عمدتاً برای بازکردن دستگاه سوئیچینگ با استفاده از فرمان الکتریکی یا از راه دور استفاده می‌شود، اما همچنین می‌توان از آن برای بازکردن/قطع کردن محلی دستگاه سوئیچینگ از طریق فشردن دکمه محلی یا اعمال سیگنال کنترلی به صورت موازی نیز استفاده نمود.
رله شنت خاصیت تریپ/قطع کردن دستگاه سوئیچینگ را در فاقد یا افت ولتاژ فراهم نمی‌آورد، بنابراین رله آندر ولتاژ برای انجام این کار به کار می‌رود.
رله آندر ولتاژ یک تجهیز الکتریکی است که همواره برق دار بوده و برای بستن بریکر/دستگاه سوئیچینگ یا نگه داشتن آن در همان وضعیت بسته، نیازمند اعمال نیرو است.
به محض قطع تغذیه، از طریق فشردن دکمه محلی یا از طریق کنتاکت اینترلاک (نوعی قفل برای جلوگیری از خطاهای انسانی) که به صورت سیم‌های سری می‌باشند، دستگاه سوئیچینگ فوراً عمل خواهد کرد و بریکر را قطع خواهد نمود.
رله شنت عملکرد ثابتی دارد و در مواردی مانند تریپ/قطع بریکر توصیه می‌شود و به سرعت در مواجهه با افت ولتاژ عمل می‌کند. این افت ولتاژ به طور کلی ۸۰ درصد از ولتاژ مجاز برای مدار را پوشش می‌دهد. این ویژگی آن را در مقایسه با بریکرهای حساس به افت ولتاژ مانند فیدرهای موتوری محبوب کرده است.
تفاوت اصلی بین رله شنت تریپ و رله آندر ولتاژ در نوع عملکرد آنها است، که رله شنت با اعمال نیرو (برق) به آن عکس‌العمل نشان می‌دهد و رله آندر ولتاژ که همیشه برق دار است، با قطع یا کاهش میزان ولتاژ عکس‌العمل نشان می‌دهد.
آیا این رله‌ها همیشه برق دار هستند؟
رله آندر ولتاژ به عنوان یک تجهیزات الکتریکی باید به طور مداوم برق داشته باشد تا در هنگام قطع یا کاهش ولتاژ، این تغییر را تشخیص داده و به درستی عمل کند. بنابراین، برق دار بودن دائمی رله آندر ولتاژ بخشی از عملکرد آن محسوب می‌شود. اما در مورد رله شنت، همیشه برق دار بودن ممکن است منجر به افزایش دما و سوختن رله شود. از طرف دیگر، لزومی به برق دار بودن دائمی آن نیست، زیرا با برق دادن در لحظه مورد نیاز، عملکرد خود را انجام می‌دهد و نیازی به برق دائمی ندارد.
آیا این رله‌ها امکان وصل مجدد را هم برای کلید فراهم می‌آورند؟
برای پیشگیری از تریپ/قطع غیرمنتظره بریکرها در شرایط افت ولتاژ یا عدم حضور اپراتور انسانی برای باز کردن مجدد مدار (وصل مجدد بریکر)، نوع خاصی از رله آندر ولتاژ وجود دارد. این نوع رله از یک واحد خازنی برای ذخیره‌سازی انرژی استفاده می‌کند. این رله آندر ولتاژ با جلوگیری از انرژی زدایی رله، از انرژی ذخیره‌شده در زمان فقدان یا افت ولتاژ بهره می‌برد و بریکر را مجدداً به حالت وصل می‌آورد. این مکانیسم وصل مجدد، علاوه بر ویژگی‌های مشترک با همتایانش، یک مزیت کاربردی ارائه می‌دهد.
سخن آخر
در این مقاله، به معرفی و تفاوت‌های رله‌های شنت و آندر ولتاژ پرداخته شد. هرکدام از این رله‌ها ویژگی‌های منحصر به فردی دارند که بسته به نیازهای مدار انتخاب می‌شوند. همچنین، بررسی شده که آیا رله‌ها همیشه برق دار هستند و آیا امکان وصل مجدد را برای کلیدها فراهم می‌آورند. از این رله‌ها برای حفاظت و کنترل در مدارهای الکتریکی استفاده می‌شود و ویژگی‌های هر یک از آنها به دقت توضیح داده شده است.
