تجهیزات تابلو برق فشار قوی | انواع | کاربرد

تعریف تابلو برق فشار قوی

تابلو برق فشار قوی، محفظه ای فلزی است که تجهیزات الکتریکی را در خود جای داده و وظایف مختلفی را در شبکه های برق فشار قوی (معمولاً با ولتاژ بیش از ۱۰۰۰ ولت) انجام می دهد. این تابلوها به منظور کنترل، توزیع، حفاظت و ایمن سازی جریان برق در صنایع، پست های برق، نیروگاه ها و سایر تاسیسات الکتریکی مورد استفاده قرار می گیرند.

کاربرد تابلو برق فشار قوی

تابلو برق فشار قوی در طیف وسیعی از کاربردها در صنایع، نیروگاه ها، پست های برق و سایر تاسیسات الکتریکی مورد استفاده قرار می گیرد. به طور کلی، کاربردهای تابلو برق فشار قوی را می توان در دسته های زیر خلاصه کرد:

۱٫ کنترل و توزیع برق:

• کنترل ولتاژ: تابلو برق فشار قوی برای تنظیم ولتاژ برق در شبکه های فشار قوی به کار می رود.
• کنترل جریان: تابلو برق فشار قوی برای کنترل جریان برق در شبکه های فشار قوی به کار می رود.
• توزیع برق: تابلو برق فشار قوی برای توزیع برق در بین بخش های مختلف یک تاسیسات الکتریکی به کار می
• کنترل و حفاظت از تجهیزات: تابلو برق فشار قوی برای کنترل و حفاظت از تجهیزات الکتریکی در برابر خطرات احتمالی مانند اتصال کوتاه، اضافه بار و نوسانات برق به کار می

۲٫ کاربردهای صنعتی:

• صنایع سنگین: تابلو برق فشار قوی در صنایع سنگین مانند فولاد، سیمان، پتروشیمی و معادن به کار می
• صنایع متوسط: تابلو برق فشار قوی در صنایع متوسط مانند نساجی، خودرو، کاغذ و چاپ به کار می
• صنایع سبک: تابلو برق فشار قوی در صنایع سبک مانند مواد غذایی، داروسازی و الکترونیک به کار می

۳٫ کاربردهای نیروگاهی:

• نیروگاه های برق: تابلو برق فشار قوی در نیروگاه های برق برای تولید، کنترل و توزیع برق به کار می
• پست های برق: تابلو برق فشار قوی در پست های برق برای انتقال و توزیع برق به کار می

۴٫ سایر کاربردها:

• مراکز داده: تابلو برق فشار قوی در مراکز داده برای تامین برق
• مترو: تابلو برق فشار قوی در سیستم های مترو برای تامین برق
• ساختمان های بلند: تابلو برق فشار قوی در ساختمان های بلند برای تامین برق

مزایای استفاده از تابلو برق فشار قوی:

• کنترل و مدیریت بهتر جریان برق: تابلو برق فشار قوی به شما امکان می دهد تا جریان برق را در شبکه های فشار قوی به طور دقیق کنترل و
• افزایش ایمنی: تابلو برق فشار قوی با استفاده از تجهیزات و تمهیدات مختلف، ایمنی افراد و محیط را در برابر خطرات برق گرفتگی و
• کاهش هزینه ها: تابلو برق فشار قوی با افزایش راندمان شبکه های برق و جلوگیری از اتلاف
• افزایش طول عمر تجهیزات: تابلو برق فشار قوی با حفاظت از تجهیزات الکتریکی در برابر خطرات احتمالی، طول عمر آنها را

انواع تابلو برق فشار قوی

تابلو برق فشار قوی، محفظه ای فلزی است که برای کنترل و توزیع برق با ولتاژ بالا (معمولاً بین ۱۰۰۰ تا ۵۰۰۰ ولت) استفاده می شود. این تابلوها نقش مهمی در سیستم های برق صنعتی و توزیع برق ایفا می کنند و از تجهیزات الکتریکی در برابر خطرات احتمالی مانند اتصال کوتاه، اضافه بار و نوسانات ولتاژ محافظت می کنند.

انواع تابلو برق فشار قوی:

• تابلوهای فشار قوی هوایی: این نوع تابلوها در فضای باز نصب می شوند و برای حفاظت از تجهیزات در برابر عوامل محیطی مانند باران، برف و گرد و غبار دارای درجه حفاظت IP بالایی هستند.
• تابلوهای فشار قوی داخلی: این نوع تابلوها در فضای داخلی نصب می شوند و برای استفاده در محیط های صنعتی و ساختمان های مسکونی مناسب هستند.
• تابلوهای فشار قوی پست های توزیع: این نوع تابلوها در پست های توزیع برق برای کنترل و توزیع برق در شبکه های برق استفاده می شوند.
• تابلوهای فشار قوی فیکس: این نوع تابلوها به صورت ثابت در یک مکان نصب می شوند و برای مصارف صنعتی و توزیع برق در شبکه های برق استفاده می شوند.
• تابلوهای فشار قوی متحرک: این نوع تابلوها به صورت قابل حمل هستند و می توان از آنها در مکان های مختلف استفاده کرد.

اجزای تابلو برق فشار قوی:

• کلیدها: برای قطع و وصل جریان برق در مدار استفاده می شوند.
• فیوزها: برای حفاظت از تجهیزات در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه استفاده می شوند.
• ترانسفورماتورها: برای تغییر ولتاژ برق استفاده می شوند.
• کنتاکتورها: برای کنترل موتورهای الکتریکی استفاده می شوند.
• رله ها: برای حفاظت از تجهیزات در برابر خطرات احتمالی مانند اضافه بار، اتصال کوتاه و نوسانات ولتاژ استفاده می شوند.
• سیستم های کنترل و فرمان: برای کنترل و نظارت بر عملکرد تابلو برق استفاده می شوند.

نکات مهم در انتخاب تابلو برق فشار قوی:

• نوع کاربرد: تابلو برق باید با توجه به نوع کاربرد و نیازهای پروژه انتخاب شود.
• میزان ولتاژ: تابلو برق باید با توجه به میزان ولتاژ مورد نیاز انتخاب شود.
• جریان نامی: تابلو برق باید با توجه به جریان نامی مورد نیاز انتخاب شود.
• درجه حفاظت: تابلو برق باید با توجه به شرایط محیطی و نوع کاربرد دارای درجه حفاظت مناسب باشد.
• ابعاد و اندازه: تابلو برق باید با توجه به فضای موجود برای نصب انتخاب شود.
• تجهیزات و امکانات: تابلو برق باید به تجهیزات و امکانات مورد نیاز مانند سیستم های کنترل و فرمان، سیستم های حفاظتی و سیستم های تهویه مجهز باشد.

اجزای اصلی تابلو برق فشار قوی

تابلو برق فشار قوی محفظه ای فلزی است که برای کنترل و توزیع برق با ولتاژ بالا (معمولاً بین ۱۰۰۰ تا ۵۰۰۰ ولت) استفاده می شود. این تابلوها نقش مهمی در سیستم های برق صنعتی و توزیع برق ایفا می کنند و از تجهیزات الکتریکی در برابر خطرات احتمالی مانند اتصال کوتاه، اضافه بار و نوسانات ولتاژ محافظت می کنند.

بدنه تابلو

بدنه تابلو برق فشار قوی یکی از اجزای اصلی تابلو برق فشار قوی است که وظایف مهمی را بر عهده دارد.

وظایف بدنه تابلو برق فشار قوی:

• حفاظت از تجهیزات داخلی: بدنه تابلو برق فشار قوی از تجهیزات داخلی تابلو در برابر عوامل محیطی مانند گرد و غبار، رطوبت، باران، باد و ضربه های فیزیکی محافظت می کند.
• ایجاد استحکام و پایداری: بدنه تابلو برق فشار قوی باید به اندازه کافی محکم و پایدار باشد تا بتواند وزن تجهیزات داخلی، اتصالات و کابل ها را تحمل کند.
• ایجاد مسیری برای عبور کابل ها: بدنه تابلو برق فشار قوی باید دارای مسیری برای عبور کابل ها و سیم های برق باشد. این مسیرها باید به گونه ای طراحی شوند که از خم شدن و ساییدگی کابل ها جلوگیری شود.
• ایجاد زیبایی و ظاهری مناسب: بدنه تابلو برق فشار قوی باید دارای ظاهری مناسب و متناسب با محیط نصب باشد.

جنس بدنه تابلو برق فشار قوی:

بدنه تابلو برق فشار قوی معمولاً از ورق فولاد با ضخامت های مختلف (معمولاً بین ۲ تا ۴ میلی متر) ساخته می شود. ضخامت ورق فولاد با توجه به نوع کاربرد تابلو برق، ولتاژ برق مورد استفاده، ابعاد تابلو و شرایط محیطی نصب تعیین می شود.

انواع بدنه تابلو برق فشار قوی:

• بدنه تابلو برق فشار قوی هوایی: این نوع بدنه برای تابلوهای برق فشار قوی که در فضای باز نصب می شوند، استفاده می شود. این نوع بدنه ها باید دارای درجه حفاظت IP بالایی (معمولاً IP55 یا IP65) باشند تا از تجهیزات داخلی در برابر باران، برف، گرد و غبار و سایر عوامل محیطی محافظت کنند.
• بدنه تابلو برق فشار قوی داخلی: این نوع بدنه برای تابلوهای برق فشار قوی که در فضای داخلی نصب می شوند، استفاده می شود. این نوع بدنه ها معمولاً دارای درجه حفاظت IP44 هستند.
• بدنه تابلو برق فشار قوی پست های توزیع: این نوع بدنه برای تابلوهای برق فشار قوی که در پست های توزیع برق استفاده می شوند، طراحی و ساخته می شود. این نوع بدنه ها باید دارای استحکام و پایداری بالایی باشند و بتوانند وزن تجهیزات سنگین را تحمل کنند.
• بدنه تابلو برق فشار قوی فیکس: این نوع بدنه برای تابلوهای برق فشار قوی که به صورت ثابت در یک مکان نصب می شوند، استفاده می شود.
• بدنه تابلو برق فشار قوی متحرک: این نوع بدنه برای تابلوهای برق فشار قوی که به صورت متحرک و در مکان های مختلف استفاده می شوند، طراحی و ساخته می شود.

شینه ها

شینه ها هادی های مسی یا آلومینیومی هستند که برای انتقال جریان برق در داخل تابلو برق فشار قوی استفاده می شوند. شینه ها نقش مهمی در توزیع برق در تابلو برق فشار قوی دارند و وظایف مهمی را بر عهده دارند.

وظایف شینه ها در تابلو برق فشار قوی:

• انتقال جریان برق: شینه ها وظیفه انتقال جریان برق از منبع تغذیه به سایر تجهیزات داخل تابلو برق را بر عهده دارند.
• ایجاد اتصالات: شینه ها برای ایجاد اتصالات بین تجهیزات مختلف داخل تابلو برق مانند کلیدها، فیوزها، ترانسفورماتورها و رله ها استفاده می شوند.
• تقسیم جریان: شینه ها می توانند برای تقسیم جریان برق بین چندین مدار استفاده شوند.

انواع شینه ها در تابلو برق فشار قوی:

• شینه های مسی: شینه های مسی رایج ترین نوع شینه در تابلو برق فشار قوی هستند. شینه های مسی از مس با خلوص بالا ساخته می شوند و دارای هدایت الکتریکی بالایی هستند.
• شینه های آلومینیومی: شینه های آلومینیومی سبک تر از شینه های مسی هستند و در برخی موارد مانند تابلوهای برق فشار قوی با ابعاد بزرگ به دلیل وزن کمتر، مورد استفاده قرار می گیرند.
• شینه های تخت: شینه های تخت رایج ترین نوع شینه در تابلو برق فشار قوی هستند. شینه های تخت به صورت تسمه های مسی یا آلومینیومی با ضخامت های مختلف تولید می شوند.
• شینه های لوله ای: شینه های لوله ای به صورت لوله های مسی یا آلومینیومی با قطرهای مختلف تولید می شوند.

تجهیزات حفاظتی

تجهیزات حفاظتی در تابلو برق فشار قوی برای حفاظت از تجهیزات و افراد در برابر خطرات احتمالی مانند اتصال کوتاه، اضافه بار، نوسانات ولتاژ و جرقه های الکتریکی استفاده می شوند. این تجهیزات نقش مهمی در ارتقای ایمنی تابلو برق و جلوگیری از بروز حوادث دارند.

انواع تجهیزات حفاظتی در تابلو برق فشار قوی:

• فیوزها: فیوزها برای حفاظت از تجهیزات در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه استفاده می شوند. فیوزها در صورت عبور جریان بیش از حد از مدار، ذوب شده و مدار را قطع می کنند.
• کلیدهای اتوماتیک: کلیدهای اتوماتیک برای حفاظت از تجهیزات در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه استفاده می شوند. کلیدهای اتوماتیک در صورت بروز خطا، مدار را به طور خودکار قطع می کنند.
• رله ها: رله ها برای حفاظت از تجهیزات در برابر خطرات مختلفی مانند اضافه بار، اتصال کوتاه، نوسانات ولتاژ و نقص فاز استفاده می شوند. رله ها در صورت بروز خطا، سیگنالی را به سیستم کنترل ارسال می کنند و مدار را قطع می کنند.
• سیستم های ارتینگ: سیستم های ارتینگ برای حفاظت از افراد و تجهیزات در برابر برق گرفتگی استفاده می شوند. سیستم های ارتینگ با اتصال تجهیزات به زمین، جریان برق را به زمین منتقل می کنند و از برق گرفتگی افراد جلوگیری می کنند.
• سیستم های اعلام حریق: سیستم های اعلام حریق برای هشدار در مورد آتش سوزی در تابلو برق استفاده می شوند. سیستم های اعلام حریق در صورت بروز آتش سوزی، آژیر خطر را به صدا در می آورند و افراد را از خطر آگاه می کنند.
• سیستم های اطفاء حریق: سیستم های اطفاء حریق برای خاموش کردن آتش سوزی در تابلو برق استفاده می شوند. سیستم های اطفاء حریق به طور خودکار و یا به صورت دستی فعال می شوند و آتش سوزی را خاموش می کنند.

تجهیزات کنترلی

تجهیزات کنترلی در تابلو برق فشار قوی برای کنترل و نظارت بر عملکرد تابلو برق و تجهیزات داخل آن استفاده می شوند. این تجهیزات نقش مهمی در ارتقای راندمان و ایمنی تابلو برق دارند.

انواع تجهیزات کنترلی در تابلو برق فشار قوی:

• کلیدها: کلیدها برای قطع و وصل جریان برق در مدار استفاده می شوند. انواع مختلفی از کلیدها در تابلو برق فشار قوی استفاده می شوند، از جمله:
  
  • کلیدهای هوایی: این نوع کلیدها در فضای باز نصب می شوند و برای قطع و وصل جریان برق در مدارهای فشار قوی استفاده می شوند.
  • کلیدهای قدرت: این نوع کلیدها در فضای داخلی نصب می شوند و برای قطع و وصل جریان برق در مدارهای فشار قوی استفاده می شوند.
  • کلیدهای مینیاتوری: این نوع کلیدها برای حفاظت از تجهیزات در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه استفاده می شوند.
• کنتاکتورها: کنتاکتورها برای کنترل موتورهای الکتریکی استفاده می شوند. کنتاکتورها با قطع و وصل جریان برق، موتور را روشن و خاموش می کنند.
• رله ها: رله ها برای حفاظت از تجهیزات در برابر خطرات مختلفی مانند اضافه بار، اتصال کوتاه، نوسانات ولتاژ و نقص فاز استفاده می شوند. رله ها در صورت بروز خطا، سیگنالی را به سیستم کنترل ارسال می کنند و مدار را قطع می کنند.
• PLC ها: PLC ها (کنترل کننده های منطقی قابل برنامه ریزی) برای کنترل و نظارت بر عملکرد تابلو برق و تجهیزات داخل آن استفاده می شوند. PLC ها می توانند برنامه ریزی شوند تا وظایف مختلفی را انجام دهند، مانند:
  
  • کنترل روشنایی
  • کنترل موتورها
  • کنترل دما
  • کنترل ولتاژ
  • حفاظت از تجهیزات
• HMI ها: HMI ها (رابط های انسان و ماشین) برای نمایش اطلاعات مربوط به عملکرد تابلو برق و تجهیزات داخل آن به کاربر استفاده می شوند. HMI ها می توانند به صورت لمسی یا دکمه ای باشند.

سیستم ارتینگ

سیستم ارتینگ در تابلو برق فشار قوی برای حفاظت از افراد و تجهیزات در برابر برق گرفتگی و تخلیه الکتریسیته ساکن استفاده می شود. این سیستم نقش مهمی در ارتقای ایمنی تابلو برق و جلوگیری از بروز حوادث دارد.

اجزای سیستم ارتینگ در تابلو برق فشار قوی:

• الکترود ارت: الکترود ارت هادی فلزی است که در زمین فرو برده می شود و به عنوان نقطه مرجع برای سیستم ارتینگ عمل می کند. جنس الکترود ارت می تواند از مس، فولاد یا گالوانیزه باشد.
• سیم ارت: سیم ارت هادی مسی است که تجهیزات داخل تابلو برق را به الکترود ارت متصل می کند. سیم ارت باید دارای سطح مقطع مناسب باشد تا بتواند جریان الکتریکی را به طور موثر به زمین منتقل کند.
• چاه ارت: چاه ارت حفره ای است که در زمین حفر می شود و الکترود ارت در داخل آن قرار می گیرد. چاه ارت باید به اندازه کافی عمیق باشد تا به خاک مرطوب برسد.

انواع سیستم ارتینگ در تابلو برق فشار قوی:

• سیستم ارتینگ TN-S: در این سیستم، سیم ارت و سیم نول از هم جدا هستند. سیم ارت برای حفاظت از افراد و تجهیزات در برابر برق گرفتگی استفاده می شود و سیم نول برای انتقال جریان الکتریکی به تجهیزات استفاده می شود.
• سیستم ارتینگ TN-C: در این سیستم، سیم ارت و سیم نول مشترک هستند. این سیستم برای تابلو برق های فشار قوی با ولتاژ پایین تر استفاده می شود.
• سیستم ارتینگ TT: در این سیستم، سیم ارت و سیم نول از هم جدا هستند و هر کدام به طور جداگانه به زمین متصل می شوند. این سیستم برای تابلو برق های فشار قوی با ولتاژ بالا استفاده می شود.

انواع کلیدها در تابلو برق فشار قوی

کلیدها یکی از مهمترین تجهیزات در تابلو برق فشار قوی هستند که برای قطع و وصل جریان برق در مدارهای فشار قوی استفاده می شوند. انواع مختلفی از کلیدها در تابلو برق فشار قوی استفاده می شوند که هر کدام کاربردها و مزایا و معایب خاص خود را دارند.

کلید هوایی

کلیدهای هوایی یکی از مهمترین تجهیزات در تابلو برق فشار قوی هستند که برای قطع و وصل جریان برق در مدارهای فشار قوی با ولتاژهای مختلف استفاده می شوند. این نوع کلیدها در فضای باز نصب می شوند و به دلیل مزایایی مانند قابلیت قطع و وصل جریان های بالا، عمر طولانی، نیاز به تعمیر و نگهداری کم و مقاومت بالا در برابر شرایط محیطی نامناسب، به طور گسترده در صنعت برق مورد استفاده قرار می گیرند.

اجزای کلید هوایی:

• بدنه: بدنه کلید هوایی از جنس عایق ساخته می شود و وظیفه حفاظت از اجزای داخلی کلید در برابر عوامل محیطی را بر عهده دارد.
• کنتاکت ها: کنتاکت ها هادی های فلزی هستند که وظیفه قطع و وصل جریان برق را بر عهده دارند.
• محفظه جرقه گیر: محفظه جرقه گیر فضایی است که در آن جرقه ایجاد شده در هنگام قطع و وصل جریان برق خاموش می شود.
• سیستم مکانیزم: سیستم مکانیزم وظیفه حرکت دادن کنتاکت ها را بر عهده دارد.
• رله ها: رله ها برای حفاظت از کلید و مدار در برابر خطرات مختلفی مانند اضافه بار، اتصال کوتاه و نقص فاز استفاده می شوند.

انواع کلیدهای هوایی:

• کلیدهای هوایی سه پل: این نوع کلیدها برای قطع و وصل جریان برق در مدارهای سه فاز استفاده می شوند.
• کلیدهای هوایی چهار پل: این نوع کلیدها برای قطع و وصل جریان برق در مدارهای سه فاز و نول استفاده می شوند.
• کلیدهای هوایی فیکس: این نوع کلیدها به طور دائم در تابلو برق نصب می شوند.
• کلیدهای هوایی کشویی: این نوع کلیدها به گونه ای طراحی شده اند که می توان آنها را از تابلو برق خارج کرد.

مزایای کلیدهای هوایی:

• قابلیت قطع و وصل جریان های بالا: کلیدهای هوایی قادر به قطع و وصل جریان های بالا تا چند هزار آمپر هستند.
• عمر طولانی: عمر کلیدهای هوایی در مقایسه با سایر کلیدها مانند کلیدهای قدرت بیشتر است.
• نیاز به تعمیر و نگهداری کم: کلیدهای هوایی به تعمیر و نگهداری کمتری نسبت به سایر کلیدها نیاز دارند.
• مقاومت بالا در برابر شرایط محیطی نامناسب: کلیدهای هوایی در برابر شرایط محیطی نامناسب مانند رطوبت، گرد و غبار و گرما مقاوم هستند.

معایب کلیدهای هوایی:

• قیمت بالا: قیمت کلیدهای هوایی در مقایسه با سایر کلیدها مانند کلیدهای قدرت بیشتر است.
• ابعاد بزرگ: کلیدهای هوایی ابعاد بزرگی دارند و فضای زیادی را در تابلو برق اشغال می کنند.

کلید گازی

کلیدهای گازی یکی از انواع کلیدهای فشار قوی هستند که برای قطع و وصل جریان برق در مدارهای فشار قوی با ولتاژهای مختلف استفاده می شوند. این نوع کلیدها از گاز به عنوان عایق و محیط خاموش کننده جرقه استفاده می کنند.

مزایای کلیدهای گازی:

• قابلیت قطع و وصل جریان های بالا: کلیدهای گازی قادر به قطع و وصل جریان های بالا تا چند هزار آمپر هستند.
• عمر طولانی: عمر کلیدهای گازی در مقایسه با سایر کلیدها مانند کلیدهای هوایی بیشتر است.
• نیاز به تعمیر و نگهداری کم: کلیدهای گازی به تعمیر و نگهداری کمتری نسبت به سایر کلیدها نیاز دارند.
• ابعاد و اندازه کوچک: کلیدهای گازی ابعاد و اندازه کوچکتری نسبت به کلیدهای هوایی دارند و فضای کمتری را در تابلو برق اشغال می کنند.
• سرعت قطع و وصل بالا: کلیدهای گازی سرعت قطع و وصل بالایی دارند و می توانند در زمان های کوتاه جریان برق را قطع و وصل کنند.
• قابلیت اطمینان بالا: کلیدهای گازی از قابلیت اطمینان بالایی برخوردار هستند و احتمال خطا در آنها کمتر است.

معایب کلیدهای گازی:

• قیمت بالا: قیمت کلیدهای گازی در مقایسه با سایر کلیدها مانند کلیدهای هوایی بیشتر است.
• نیاز به تخصص برای نصب و راه اندازی: کلیدهای گازی باید توسط افراد مجرب و متخصص نصب و راه اندازی شوند.
• خطرات زیست محیطی: گازهای مورد استفاده در کلیدهای گازی می توانند برای محیط زیست خطرناک باشند.

انواع کلیدهای گازی:

• کلیدهای گازی SF6: این نوع کلیدها از گاز SF6 به عنوان عایق و محیط خاموش کننده جرقه استفاده می کنند.
• کلیدهای گازی خلاء: این نوع کلیدها از خلاء به عنوان عایق و محیط خاموش کننده جرقه استفاده می کنند.

کاربردهای کلیدهای گازی:

• شبکه های توزیع برق: کلیدهای گازی در شبکه های توزیع برق برای قطع و وصل جریان برق در خطوط فشار قوی استفاده می شوند.
• صنایع: کلیدهای گازی در صنایع مختلف مانند فولاد، سیمان و پتروشیمی برای قطع و وصل جریان برق در موتورهای الکتریکی و سایر تجهیزات برقی استفاده می شوند.
• نیروگاه ها: کلیدهای گازی در نیروگاه ها برای قطع و وصل جریان برق در ژنراتورها و سایر تجهیزات برقی استفاده می شوند.

کلید خلا

کلیدهای خلاء یکی از انواع کلیدهای فشار قوی هستند که برای قطع و وصل جریان برق در مدارهای فشار قوی با ولتاژهای مختلف استفاده می شوند. این نوع کلیدها از خلاء به عنوان عایق و محیط خاموش کننده جرقه استفاده می کنند.

مزایای کلیدهای خلاء:

• قابلیت قطع و وصل جریان های بالا: کلیدهای خلاء قادر به قطع و وصل جریان های بالا تا چند هزار آمپر هستند.
• عمر طولانی: عمر کلیدهای خلاء در مقایسه با سایر کلیدها مانند کلیدهای هوایی و گازی بیشتر است.
• نیاز به تعمیر و نگهداری کم: کلیدهای خلاء به تعمیر و نگهداری کمتری نسبت به سایر کلیدها نیاز دارند.
• ابعاد و اندازه کوچک: کلیدهای خلاء ابعاد و اندازه کوچکتری نسبت به کلیدهای هوایی و گازی دارند و فضای کمتری را در تابلو برق اشغال می کنند.
• سرعت قطع و وصل بالا: کلیدهای خلاء سرعت قطع و وصل بالایی دارند و می توانند در زمان های کوتاه جریان برق را قطع و وصل کنند.
• قابلیت اطمینان بالا: کلیدهای خلاء از قابلیت اطمینان بالایی برخوردار هستند و احتمال خطا در آنها کمتر است.
• سازگاری با محیط زیست: کلیدهای خلاء unlike گازی، از گازهای مضر برای محیط زیست استفاده نمی کنند.

معایب کلیدهای خلاء:

• قیمت بالا: قیمت کلیدهای خلاء در مقایسه با سایر کلیدها مانند کلیدهای هوایی بیشتر است.
• نیاز به تخصص برای نصب و راه اندازی: کلیدهای خلاء باید توسط افراد مجرب و متخصص نصب و راه اندازی شوند.
• محدودیت در ولتاژ: کلیدهای خلاء در حال حاضر برای ولتاژهای خیلی بالا (بیش از ۱۴۵ کیلو ولت) به طور گسترده استفاده نمی شوند.

کاربردهای کلیدهای خلاء:

• شبکه های توزیع برق: کلیدهای خلاء در شبکه های توزیع برق برای قطع و وصل جریان برق در خطوط فشار قوی تا ۷۲٫۵ کیلو ولت استفاده می شوند.
• صنایع: کلیدهای خلاء در صنایع مختلف مانند فولاد، سیمان و پتروشیمی برای قطع و وصل جریان برق در موتورهای الکتریکی و سایر تجهیزات برقی استفاده می شوند.
• نیروگاه ها: کلیدهای خلاء در نیروگاه ها برای قطع و وصل جریان برق در ژنراتورها و سایر تجهیزات برقی تا ۷۲٫۵ کیلو ولت استفاده می شوند.

کلید روغنی

کلیدهای روغنی یکی از انواع کلیدهای فشار قوی هستند که برای قطع و وصل جریان برق در مدارهای فشار قوی با ولتاژهای مختلف تا ۳۴۵ کیلو ولت استفاده می شدند. این نوع کلیدها از روغن به عنوان عایق و محیط خاموش کننده جرقه استفاده می کنند.

عملکرد:

در کلیدهای روغنی، کنتاکت ها در داخل محفظه ای پر از روغن قرار دارند. هنگام قطع و وصل جریان برق، جرقه ای بین کنتاکت ها ایجاد می شود. روغن به عنوان عایق عمل می کند و از ایجاد قوس الکتریکی جلوگیری می کند. همچنین، روغن جرقه را خنک می کند و آن را خاموش می کند.

مزایای کلیدهای روغنی:

• قابلیت قطع و وصل جریان های بالا: کلیدهای روغنی قادر به قطع و وصل جریان های بالا تا چند هزار آمپر هستند.
• عمر طولانی: عمر کلیدهای روغنی در مقایسه با سایر کلیدها مانند کلیدهای هوایی و گازی بیشتر است.
• قابلیت اطمینان بالا: کلیدهای روغنی از قابلیت اطمینان بالایی برخوردار هستند و احتمال خطا در آنها کمتر است.

معایب کلیدهای روغنی:

• ابعاد و اندازه بزرگ: کلیدهای روغنی ابعاد و اندازه بزرگی دارند و فضای زیادی را در تابلو برق اشغال می کنند.
• وزن بالا: وزن کلیدهای روغنی زیاد است و حمل و نقل آنها دشوار است.
• نیاز به تعمیر و نگهداری: کلیدهای روغنی به تعمیر و نگهداری منظم نیاز دارند.
• خطرات زیست محیطی: روغن مورد استفاده در کلیدهای روغنی می تواند برای محیط زیست خطرناک باشد.

کاربردهای کلیدهای روغنی:

• شبکه های توزیع برق: کلیدهای روغنی در شبکه های توزیع برق برای قطع و وصل جریان برق در خطوط فشار قوی تا ۳۴۵ کیلو ولت استفاده می شدند.
• صنایع: کلیدهای روغنی در صنایع مختلف مانند فولاد، سیمان و پتروشیمی برای قطع و وصل جریان برق در موتورهای الکتریکی و سایر تجهیزات برقی استفاده می شدند.
• نیروگاه ها: کلیدهای روغنی در نیروگاه ها برای قطع و وصل جریان برق در ژنراتورها و سایر تجهیزات برقی تا ۳۴۵ کیلو ولت استفاده می شدند.

کلید قدرت

کلید قدرت یا دیژنکتور یکی از مهمترین تجهیزات در تابلو برق فشار قوی است که برای قطع و وصل جریان برق در مدارهای فشار قوی با ولتاژهای مختلف استفاده می شود.

عملکرد:

کلید قدرت وظایف متعددی را در شبکه های برق فشار قوی بر عهده دارد، از جمله:

• قطع و وصل جریان برق: کلید قدرت می تواند جریان برق را در حالت عادی و در مواقع اضطراری قطع و وصل کند.
• حفاظت از تجهیزات: کلید قدرت می تواند در صورت بروز اتصال کوتاه یا اضافه بار، تجهیزات برقی را از آسیب محافظت کند.
• ایجاد انزوا: کلید قدرت می تواند برای جدا کردن بخش های مختلف شبکه برق از یکدیگر استفاده شود.

ترانسفورماتور در تابلو برق فشار قوی

ترانسفورماتور یکی از مهمترین تجهیزات در تابلو برق فشار قوی است که برای تغییر ولتاژ برق در شبکه های توزیع و انتقال برق استفاده می شود. ترانسفورماتورها از دو سیم پیچ به نام اولیه و ثانویه تشکیل شده اند که با القای الکترومغناطیسی، ولتاژ را از یک سطح به سطح دیگر منتقل می کنند.

انواع ترانسفورماتور

ترانسفورماتورهای فشار قوی یکی از تجهیزات حیاتی در شبکه های برق هستند که برای تغییر ولتاژ برق در سطوح ولتاژ بالا (معمولاً از ۳۳ کیلو ولت به بالا) استفاده می شوند. تنوع ترانسفورماتورهای فشار قوی بر اساس کاربرد، نوع طراحی، و ویژگی های فنی آنها قابل دسته بندی است.

بر اساس کاربرد:

• ترانسفورماتور قدرت: این نوع ترانسفورماتور برای انتقال برق در مسافت های طولانی و تغییر ولتاژ در سطوح ولتاژ بالا به کار می رود. ظرفیت ترانسفورماتورهای قدرت از چند مگاولت آمپر تا چند هزار مگاولت آمپر متغیر است.
• ترانسفورماتور توزیع: وظیفه این نوع ترانسفورماتور، کاهش ولتاژ برق در شبکه های توزیع برای مصارف خانگی و صنعتی است. ظرفیت ترانسفورماتورهای توزیع typically بین ۱۰۰ تا ۲۵۰۰ کیلو ولت آمپر است.
• ترانسفورماتور اندازه گیری: برای سنجش ولتاژ، جریان و سایر پارامترهای الکتریکی در شبکه های فشار قوی به کار می رود.
• ترانسفورماتور ایزوله: وظیفه این نوع ترانسفورماتور، جداسازی الکتریکی دو مدار از یکدیگر برای ارتقای ایمنی و حفاظت تجهیزات است.

بر اساس نوع طراحی:

• ترانسفورماتور هسته آهنی: رایج ترین نوع ترانسفورماتور که از هسته آهنی برای القای الکترومغناطیسی و انتقال ولتاژ استفاده می کند.
• ترانسفورماتور هسته هوایی: این نوع ترانسفورماتور به جای هسته آهنی از سیم پیچ های هوایی برای القای الکترومغناطیسی استفاده می کند و در فضاهای باز نصب می شود.

بر اساس ویژگی های فنی:

• ترانسفورماتور تک فاز: برای سیستم های تک فاز به کار می رود.
• ترانسفورماتور سه فاز: برای سیستم های سه فاز که در شبکه های برق متداول تر هستند، استفاده می شود.
• ترانسفورماتور روغنی: از روغن به عنوان عایق و محیط خاموش کننده جرقه استفاده می کند.
• ترانسفورماتور خشک: بدون استفاده از روغن، از عایق های جامد و سیستم های خنک کننده دیگر بهره می برد.
• ترانسفورماتور اتوترانسفورماتور: نوعی ترانسفورماتور با سیم پیچ مشترک بین اولیه و ثانویه که راندمان و قابلیت اطمینان بالاتری دارد.

وظایف ترانسفورماتور در تابلو برق فشار قوی

ترانسفورماتور یکی از مهمترین تجهیزات در تابلو برق فشار قوی است که وظایف متعددی را در شبکه های برق ایفا می کند.

تغییر ولتاژ: وظیفه اصلی ترانسفورماتور، تغییر ولتاژ برق در سطوح ولتاژ بالا است. ترانسفورماتورها می توانند ولتاژ را از سطح ولتاژ بالا به سطح ولتاژ پایین و یا بالعکس تبدیل کنند.

• حفاظت: ترانسفورماتورها می توانند به عنوان یک تجهیز حفاظتی در شبکه های برق عمل کنند.
• ایزولاسیون: ترانسفورماتورها می توانند برای جداسازی الکتریکی دو مدار از یکدیگر استفاده شوند.
• تنظیم ولتاژ: ترانسفورماتورها می توانند برای تنظیم ولتاژ در شبکه های برق به کار
• بهبود کیفیت توان: ترانسفورماتورها می توانند برای بهبود کیفیت توان و کاهش هارمونیک ها در شبکه های برق به کار

وظایف ثانویه ترانسفورماتور در تابلو برق فشار قوی:

• تطبیق امپدانس: ترانسفورماتورها می توانند برای تطبیق امپدانس بین دو مدار از یکدیگر استفاده شوند.
• تقسیم بار: ترانسفورماتورها می توانند برای تقسیم بار الکتریکی بین چندین مدار به کار
• کاهش تلفات: ترانسفورماتورها می توانند با افزایش ولتاژ، تلفات ناشی از انتقال برق در مسافت های طولانی را کاهش

انتخاب ترانسفورماتور مناسب

انتخاب ترانسفورماتور مناسب فشار قوی

انتخاب ترانسفورماتور مناسب برای تابلو برق فشار قوی از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا این تجهیز نقشی حیاتی در شبکه های برق ایفا می کند. انتخاب نادرست ترانسفورماتور می تواند به بروز مشکلات متعددی مانند اتلاف انرژی، نوسانات ولتاژ، آسیب به تجهیزات و حتی خطرات جانی منجر شود.

عوامل کلیدی در انتخاب ترانسفورماتور فشار قوی:

• نوع کاربرد: اولین قدم در انتخاب ترانسفورماتور، تعیین نوع کاربرد آن است. ترانسفورماتورها در انواع مختلفی مانند ترانسفورماتور قدرت، توزیع، اندازه گیری، ایزوله و … تولید می شوند که هر کدام برای کاربردهای specific طراحی شده اند.
• میزان ولتاژ: ولتاژ ورودی و خروجی مورد نیاز باید با مشخصات ترانسفورماتور مطابقت داشته باشد. ولتاژ نامی ترانسفورماتور باید با ولتاژ شبکه برق همخوانی داشته باشد.
• ظرفیت: ترانسفورماتور باید با توجه به بار الکتریکی مورد نظر انتخاب شود. ظرفیت نامی ترانسفورماتور باید بیشتر یا مساوی با حداکثر بار مورد انتظار باشد.
• درجه حفاظت: ترانسفورماتور باید با توجه به شرایط محیطی و رطوبت محل نصب انتخاب شود. ترانسفورماتورها با درجات حفاظت مختلف (IP) برای کاربردهای indoor و outdoor تولید می شوند.
• ابعاد و اندازه: ترانسفورماتور باید با توجه به فضای موجود در تابلو برق انتخاب شود. ابعاد و اندازه ترانسفورماتور به ظرفیت و نوع آن بستگی دارد.
• کیفیت و برند: انتخاب برند معتبر و ترانسفورماتور با کیفیت بالا، ضامن عملکرد و طول عمر مفید آن خواهد بود. ترانسفورماتورهای باکیفیت از مواد اولیه مرغوب و با رعایت استانداردهای بین المللی تولید می شوند.

نکات تکمیلی برای انتخاب ترانسفورماتور:

• راندمان: ترانسفورماتور با راندمان بالا، اتلاف انرژی کمتری دارد و به نفع اقتصاد و محیط زیست خواهد بود.
• تلفات: ترانسفورماتور با تلفات پایین، اتلاف انرژی کمتری دارد و به نفع اقتصاد و محیط زیست خواهد بود.
• هارمونی: ترانسفورماتور با هارمونیک پایین، کیفیت توان را در شبکه برق ارتقا می دهد.
• عایق بندی: ترانسفورماتور باید با عایق بندی مناسب، از بروز اتصال کوتاه و خطرات الکتریکی جلوگیری کند.
• سیستم خنک کننده: ترانسفورماتور باید با سیستم خنک کننده مناسب، دمای خود را در محدوده مجاز نگه دارد.
• قیمت: قیمت ترانسفورماتور باید با توجه به بودجه و سایر فاکتورهای انتخاب در نظر گرفته شود.

سیستم حفاظتی تابلو برق فشار قوی

تابلو برق فشار قوی به عنوان نقطه توزیع و کنترل برق در شبکه های فشار قوی، از اهمیت بالایی برخوردار است. حفاظت از این تابلوها در برابر خطرات احتمالی مانند اتصال کوتاه، اضافه بار، نوسانات ولتاژ و … از اهمیت حیاتی برای حفظ جان انسان ها، تجهیزات و تداوم کار شبکه برق برخوردار است.

سیستم حفاظتی تابلو برق فشار قوی مجموعه ای از تجهیزات و سیستم های مختلف است که برای حفاظت از تابلو، تجهیزات و افراد در برابر خطرات احتمالی طراحی و نصب می شوند.

اجزای اصلی سیستم حفاظتی:

• فیوزهای فشار قوی: فیوزها برای قطع جریان برق در صورت بروز اتصال کوتاه و اضافه بار استفاده می شوند. فیوزها در انواع مختلفی مانند فیوزهای کاردی، فیوزهای مینیاتوری و فیوزهای قطع کننده خلاء تولید می شوند.
• کلیدهای قدرت: کلیدهای قدرت برای قطع و وصل جریان برق در شرایط عادی و اضطراری استفاده می شوند. کلیدهای قدرت در انواع مختلفی مانند کلیدهای هوایی، گازی، خلاء و روغنی تولید می شوند.
• رله های حفاظتی: رله ها برای تشخیص و اعلام خطرات احتمالی مانند اتصال کوتاه، اضافه بار، نوسانات ولتاژ و … استفاده می شوند. رله ها در انواع مختلفی مانند رله های جریانی، رله های ولتاژی، رله های دیفرانسیل و … تولید می شوند.
• سیستم ارتینگ: سیستم ارتینگ برای تخلیه جریان های الکتریکی ناخواسته به زمین و حفاظت از افراد و تجهیزات در برابر برق گرفتگی استفاده می شود.
• سیستم اعلام حریق: سیستم اعلام حریق برای تشخیص و اعلام حریق در تابلو برق استفاده می شود.
• سیستم تهویه: سیستم تهویه برای خنک کردن تابلو برق و جلوگیری از افزایش دما استفاده می شود.

انواع سیستم های حفاظتی:

• سیستم حفاظت جریانی: این سیستم برای حفاظت از تابلو برق در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار استفاده می شود.
• سیستم حفاظت ولتاژی: این سیستم برای حفاظت از تابلو برق در برابر نوسانات ولتاژ استفاده می شود.
• سیستم حفاظت دیفرانسیل: این سیستم برای حفاظت از تابلو برق در برابر خطاهای اتصال زمین استفاده می شود.
• سیستم حفاظت فرکانسی: این سیستم برای حفاظت از تابلو برق در برابر نوسانات فرکانس استفاده می شود.

حفاظت در برابر اتصال کوتاه

اتصال کوتاه یکی از خطرات رایج در شبکه های فشار قوی است که می تواند به بروز آسیب های جدی به تجهیزات و حتی خطرات جانی منجر شود. حفاظت از سیستم های فشار قوی در برابر اتصال کوتاه از اهمیت بالایی برخوردار است و باید با استفاده از تجهیزات و روش های مناسب انجام شود.

اصول حفاظت در برابر اتصال کوتاه:

• جلوگیری از بروز اتصال کوتاه: اولین قدم در حفاظت در برابر اتصال کوتاه، جلوگیری از بروز آن است. این کار با استفاده از عایق های مناسب، سیم کشی صحیح و استفاده از تجهیزات باکیفیت می تواند انجام شود.
• تشخیص سریع اتصال کوتاه: در صورت بروز اتصال کوتاه، باید در سریع ترین زمان ممکن آن را تشخیص داد تا از بروز آسیب های بیشتر جلوگیری شود. برای تشخیص سریع اتصال کوتاه می توان از رله های حفاظتی استفاده کرد.
• قطع سریع جریان برق: پس از تشخیص اتصال کوتاه، باید در سریع ترین زمان ممکن جریان برق را قطع کرد تا از بروز آسیب های بیشتر جلوگیری شود. برای قطع سریع جریان برق می توان از فیوزها و کلیدهای قدرت استفاده کرد.

اجزای اصلی سیستم حفاظت:

• فیوزهای فشار قوی: فیوزها برای قطع جریان برق در صورت بروز اتصال کوتاه و اضافه بار استفاده می شوند. فیوزها در انواع مختلفی مانند فیوزهای کاردی، فیوزهای مینیاتوری و فیوزهای قطع کننده خلاء تولید می شوند.
• کلیدهای قدرت: کلیدهای قدرت برای قطع و وصل جریان برق در شرایط عادی و اضطراری استفاده می شوند. کلیدهای قدرت در انواع مختلفی مانند کلیدهای هوایی، گازی، خلاء و روغنی تولید می شوند.
• رله های حفاظتی: رله ها برای تشخیص و اعلام خطرات احتمالی مانند اتصال کوتاه، اضافه بار، نوسانات ولتاژ و … استفاده می شوند. رله ها در انواع مختلفی مانند رله های جریانی، رله های ولتاژی، رله های دیفرانسیل و … تولید می شوند.
• سیستم ارتینگ: سیستم ارتینگ برای تخلیه جریان های الکتریکی ناخواسته به زمین و حفاظت از افراد و تجهیزات در برابر برق گرفتگی استفاده می شود.

حفاظت در برابر اضافه بار

اضافه بار یکی از خطرات رایج در شبکه های فشار قوی است که می تواند به بروز آسیب های جدی به تجهیزات و حتی خطرات جانی منجر شود. حفاظت از سیستم های فشار قوی در برابر اضافه بار از اهمیت بالایی برخوردار است و باید با استفاده از تجهیزات و روش های مناسب انجام شود.

اصول حفاظت در برابر اضافه بار:

• جلوگیری از بروز اضافه بار: اولین قدم در حفاظت در برابر اضافه بار، جلوگیری از بروز آن است. این کار با استفاده از تجهیزات با ظرفیت مناسب، طراحی صحیح شبکه و مانیتورینگ بار شبکه می تواند انجام شود.
• تشخیص سریع اضافه بار: در صورت بروز اضافه بار، باید در سریع ترین زمان ممکن آن را تشخیص داد تا از بروز آسیب های بیشتر جلوگیری شود. برای تشخیص سریع اضافه بار می توان از رله های حفاظتی استفاده کرد.
• کاهش بار: پس از تشخیص اضافه بار، باید در سریع ترین زمان ممکن بار شبکه را کاهش داد تا از بروز آسیب های بیشتر جلوگیری شود. برای کاهش بار می توان از روش های مختلفی مانند قطع بارهای غیرضروری، تغییر مسیر بار و … استفاده کرد.

اجزای اصلی سیستم حفاظت:

• رله های حفاظتی: رله ها برای تشخیص و اعلام خطرات احتمالی مانند اضافه بار، اتصال کوتاه، نوسانات ولتاژ و … استفاده می شوند. رله ها در انواع مختلفی مانند رله های جریانی، رله های ولتاژی، رله های دیفرانسیل و … تولید می شوند.
• سیستم مانیتورینگ: سیستم مانیتورینگ برای پایش و اندازه گیری پارامترهای الکتریکی شبکه مانند جریان، ولتاژ، توان و … استفاده می شود.
• سیستم کنترل: سیستم کنترل برای تنظیم و کنترل پارامترهای الکتریکی شبکه مانند ولتاژ، فرکانس و … استفاده می شود.

حفاظت در برابر نقص ولتاژ

نقص ولتاژ یکی از پدیده‌های رایج در شبکه‌های فشار قوی است که می‌تواند به بروز مشکلاتی مانند خاموشی، آسیب به تجهیزات و اختلال در عملکرد سیستم‌های صنعتی و خانگی منجر شود. حفاظت از سیستم‌های فشار قوی در برابر نقص ولتاژ از اهمیت بالایی برخوردار است و باید با استفاده از تجهیزات و روش‌های مناسب انجام شود.

انواع نقص ولتاژ:

• افت ولتاژ: کاهش موقتی ولتاژ در شبکه به طوریکه از حد مجاز پایین‌تر آید.
• کاهش ولتاژ: افت ولتاژ پایدار و طولانی مدت در شبکه
• قطع ولتاژ: قطع کامل ولتاژ در شبکه

عواقب نقص ولتاژ:

• خاموشی: نقص ولتاژ می‌تواند به خاموشی کامل یا جزئی در شبکه منجر شود.
• آسیب به تجهیزات: نقص ولتاژ می‌تواند به تجهیزات الکتریکی مانند موتورها، ترانسفورماتورها و لامپ‌ها آسیب برساند.
• اختلال در عملکرد سیستم‌ها: نقص ولتاژ می‌تواند در عملکرد سیستم‌های صنعتی و خانگی مانند سیستم‌های تهویه، پمپاژ و روشنایی اختلال ایجاد کند.

سیستم‌های حفاظت در برابر نقص ولتاژ:

• رله‌های ولتاژی: رله‌های ولتاژی برای تشخیص ولتاژ پایین و قطع جریان برق در صورت نقص ولتاژ استفاده می‌شوند.
• سیستم‌های یو پی اس: سیستم‌های یو پی اس (منبع تغذیه بدون وقفه) می‌توانند برق را در زمان نقص ولتاژ به طور موقت تامین کنند.
• ژنراتورهای پشتیبان: ژنراتورهای پشتیبان می‌توانند در زمان نقص ولتاژ برق را به طور دائمی تامین کنند.

حفاظت در برابر صاعقه

صاعقه یکی از پدیده‌های طبیعی است که می‌تواند به طور مستقیم یا غیرمستقیم به سیستم‌های فشار قوی آسیب برساند. حفاظت از سیستم‌های فشار قوی در برابر صاعقه از اهمیت بالایی برخوردار است و باید با استفاده از تجهیزات و روش‌های مناسب انجام شود.

اثرات صاعقه بر سیستم‌های فشار قوی:

• برق گرفتگی: صاعقه می‌تواند به طور مستقیم به تجهیزات و خطوط فشار قوی برخورد کند و باعث برق گرفتگی و آسیب به آنها شود.
• اضافه ولتاژ: صاعقه می‌تواند القا کننده اضافه ولتاژهای ناگهانی در خطوط و تجهیزات فشار قوی باشد که می‌تواند به عایق‌ها و تجهیزات آسیب برساند.
• آتش سوزی: صاعقه می‌تواند باعث آتش سوزی در تجهیزات و تاسیسات الکتریکی شود.

سیستم‌های حفاظت در برابر صاعقه:

• صاعقه گیر: صاعقه گیر میله‌ای بلند و فلزی است که در بلندترین نقطه تاسیسات نصب می‌شود و برای جذب صاعقه و هدایت آن به زمین استفاده می‌شود.
• قفس فارادی: قفس فارادی یک شبکه فلزی است که دور تجهیزات و تاسیسات الکتریکی کشیده می‌شود و برای محافظت از آنها در برابر میدان الکتریکی صاعقه استفاده می‌شود.
• گیرنده‌های موج صاعقه: گیرنده‌های موج صاعقه می‌توانند قبل از وقوع صاعقه آن را تشخیص داده و سیستم‌های حفاظتی را فعال کنند.
• سیستم‌های ارتینگ: سیستم‌های ارتینگ برای تخلیه جریان الکتریکی صاعقه به زمین و حفاظت از افراد و تجهیزات در برابر برق گرفتگی استفاده می‌شوند.

سیستم ارتینگ در تابلو برق فشار قوی

سیستم ارتینگ یک سیستم الکتریکی است که برای تخلیه جریان های الکتریکی ناخواسته به زمین و حفاظت از افراد و تجهیزات در برابر برق گرفتگی استفاده می شود. سیستم ارتینگ در تابلو برق فشار قوی از اهمیت بالایی برخوردار است و باید با دقت و ظرافت خاصی طراحی و اجرا شود.

اهمیت ارتینگ

ارتینگ یا اتصال به زمین، یکی از مهم‌ترین اقدامات ایمنی در تاسیسات الکتریکی، به‌ویژه در تابلو برق فشار قوی است. ارتینگ با ایجاد مسیری کم‌مقاومت برای جریان‌های الکتریکی ناخواسته، از بروز خطرات ناشی از برق‌گرفتگی و آسیب به تجهیزات جلوگیری می‌کند.

دلایل اهمیت ارتینگ در تابلو برق فشار قوی:

• حفاظت از جان افراد: در صورت بروز نقص در سیستم الکتریکی، ارتینگ با هدایت جریان الکتریکی به زمین، از برق‌گرفتگی افراد و اپراتورها جلوگیری می‌کند.
• حفاظت از تجهیزات: ارتینگ با تخلیه جریان‌های اضافی و صاعقه به زمین، از آسیب به تجهیزات و تابلو برق فشار قوی جلوگیری می‌کند.
• بهبود عملکرد سیستم الکتریکی: ارتینگ با ایجاد یک مرجع ولتاژ ثابت، به عملکرد صحیح سیستم الکتریکی و تجهیزات برقی کمک می‌کند.
• کاهش نویز الکتریکی: ارتینگ با هدایت نویز الکتریکی به زمین، از تداخل آن با عملکرد سیستم‌های الکتریکی و مخابراتی جلوگیری می‌کند.

مزایای ارتینگ تابلو برق فشار قوی:

• افزایش ایمنی: ارتینگ با ایجاد مسیری برای جریان‌های الکتریکی ناخواسته، از بروز خطرات ناشی از برق‌گرفتگی و آتش‌سوزی جلوگیری می‌کند.
• کاهش هزینه‌ها: ارتینگ با حفاظت از تجهیزات و تابلو برق، از بروز خرابی‌ها و تعمیرات پرهزینه جلوگیری می‌کند.
• افزایش طول عمر تجهیزات: ارتینگ با جلوگیری از آسیب‌های ناشی از اضافه ولتاژ و جریان‌های اضافی، طول عمر تجهیزات را افزایش می‌دهد.
• بهبود راندمان سیستم: ارتینگ با ایجاد یک سیستم الکتریکی پایدار و بدون نویز، به بهبود راندمان سیستم کمک می‌کند.

انواع سیستم ارتینگ

انتخاب سیستم ارتینگ مناسب برای تابلو برق فشار قوی به عوامل مختلفی مانند نوع شبکه، نوع تجهیزات، ولتاژ، شرایط محیطی و … بستگی دارد. در ادامه به معرفی انواع سیستم ارتینگ در تابلو برق فشار قوی می‌پردازیم:

۱٫ سیستم ارتینگ TN:

• در این سیستم، نقطه خنثی ترانسفورماتور به زمین متصل می‌شود.
• سیستم TN به دو نوع TN-S و TN-C تقسیم می‌شود:
  • TN-S: در این سیستم، هادی نول (PEN) و هادی حفاظتی (PE) از یکدیگر جدا هستند.
  • TN-C: در این سیستم، هادی نول (PEN) و هادی حفاظتی (PE) مشترک هستند.

۲٫ سیستم ارتینگ TT:

• در این سیستم، نقطه خنثی ترانسفورماتور به زمین متصل نمی‌شود و ارتینگ فقط از طریق بدنه تجهیزات انجام می‌شود.
• سیستم TT برای تاسیسات الکتریکی که در مناطق با خطر صاعقه کم قرار دارند، مناسب است.

۳٫ سیستم ارتینگ IT:

• در این سیستم، نقطه خنثی ترانسفورماتور به طور مستقیم به زمین متصل نمی‌شود و از طریق یک مقاومت به زمین متصل می‌شود.
• سیستم IT برای تاسیسات الکتریکی که نیاز به تداوم کار بالا دارند، مانند بیمارستان‌ها و مراکز داده، مناسب است.

۴٫ سیستم ارتینگ TNC-S:

• این سیستم ترکیبی از سیستم‌های TN-S و TN-C است.
• در این سیستم، هادی نول (PEN) در قسمت فشار قوی سیستم TN-C و در قسمت فشار ضعیف سیستم TN-S است.

روش های اجرای ارتینگ

انتخاب روش مناسب برای اجرای ارتینگ در تابلو برق فشار قوی به عوامل مختلفی مانند نوع سیستم ارتینگ، نوع تجهیزات، ولتاژ، شرایط محیطی و … بستگی دارد. در ادامه به معرفی روش های رایج اجرای ارتینگ در تابلو برق فشار قوی می‌پردازیم:

۱٫ ارتینگ با استفاده از چاه ارت:

• در این روش، الکترود ارت در عمق زمین دفن می‌شود.
• الکترود ارت می‌تواند از جنس مس، فولاد یا لوله‌های گالوانیزه باشد.
• چاه ارت باید به گونه‌ای حفر شود که به رطوبت کافی در زمین دسترسی داشته باشد.

۲٫ ارتینگ با استفاده از صفحه ارت:

• در این روش، صفحه فلزی در عمق زمین دفن می‌شود.
• صفحه ارت می‌تواند از جنس مس، فولاد یا گالوانیزه باشد.
• این روش برای زمین‌هایی با رطوبت کم مناسب است.

۳٫ ارتینگ با استفاده از میل ارت:

• در این روش، میل‌های فلزی در زمین کوبیده می‌شوند.
• میل ارت می‌تواند از جنس مس، فولاد یا گالوانیزه باشد.
• این روش برای زمین‌های با صخره‌های سخت مناسب است.

۴٫ ارتینگ با استفاده از راد ارت:

• در این روش، رادهای فلزی در زمین فرو برده می‌شوند.
• راد ارت می‌تواند از جنس مس، فولاد یا گالوانیزه باشد.
• این روش برای زمین‌های با زهکشی مناسب است.

نکات ایمنی در نصب و راه اندازی تابلو برق فشار قوی

نصب و راه اندازی تابلو برق فشار قوی یک کار تخصصی و خطرناک است که باید توسط افراد مجرب و متخصص و با رعایت کامل نکات ایمنی انجام شود. عدم رعایت نکات ایمنی می‌تواند منجر به بروز خطرات جانی و مالی جبران‌ناپذیری شود.

نکات ایمنی قبل از نصب:

• مطالعه و بررسی نقشه‌ها و دستورالعمل‌ها: قبل از شروع کار، باید نقشه‌ها و دستورالعمل‌های مربوط به نصب تابلو برق به طور کامل مطالعه و بررسی شوند.
• تهیه تجهیزات و ابزار مناسب: قبل از شروع کار، باید تمام تجهیزات و ابزارهای مورد نیاز برای نصب تابلو برق تهیه شوند.
• انتخاب محل مناسب: محل نصب تابلو برق باید به گونه‌ای باشد که به اندازه کافی فضا برای کار وجود داشته باشد و تهویه مناسب نیز انجام شود.
• استفاده از تجهیزات حفاظت فردی: قبل از شروع کار، باید از تجهیزات حفاظت فردی مانند عینک، ماسک، دستکش و کفش ایمنی استفاده شود.

نکات ایمنی حین نصب:

• رعایت فاصله‌های استاندارد: در هنگام نصب تابلو برق، باید فاصله‌های استاندارد بین تجهیزات و دیوارها رعایت شود.
• استفاده از اتصالات مناسب: برای اتصال سیم‌ها و کابل‌ها باید از اتصالات مناسب و با کیفیت استفاده شود.
• محکم کردن اتصالات: تمام اتصالات باید به طور کامل محکم شوند تا از شل شدن و ایجاد جرقه جلوگیری شود.
• آزمایش و تست تابلو برق: قبل از راه اندازی تابلو برق، باید تمام تجهیزات و اتصالات به طور کامل آزمایش و تست شوند.

نکات ایمنی بعد از نصب:

• بازرسی و نگهداری: تابلو برق باید به طور منظم توسط افراد متخصص بازرسی و نگهداری شود.
• عیب یابی و تعمیرات: در صورت بروز هرگونه مشکل، باید توسط افراد متخصص عیب یابی و تعمیر شود.
• رعایت نکات ایمنی در هنگام کار با تابلو برق: در هنگام کار با تابلو برق، باید تمام نکات ایمنی مانند استفاده از تجهیزات حفاظت فردی و عدم لمس تجهیزات با دست خیس رعایت شود.

علاوه بر موارد ذکر شده، ارائه تصاویر و نمودارهای مرتبط با تجهیزات تابلو برق فشار قوی، مثال‌هایی از حوادث رخ داده در اثر عدم رعایت نکات ایمنی، و همچنین معرفی منابع و مراجع معتبر برای مطالعه بیشتر، می‌تواند به غنای این بخش و درک بهتر مخاطبان کمک کند.

در اینجا چند نکته تکمیلی در مورد نکات ایمنی در نصب و راه اندازی تابلو برق فشار قوی ارائه می‌شود:

• استفاده از افراد مجرب: نصب و راه اندازی تابلو برق فشار قوی باید فقط توسط افراد مجرب و متخصص انجام شود.
• برق‌دار کردن تابلو برق: برق‌دار کردن تابلو برق باید فقط توسط افراد مجرب و با رعایت کامل نکات ایمنی انجام شود.
• آموزش به پرسنل: پرسنل کار با تابلو برق فشار قوی باید به طور کامل آموزش دیده باشند و با تمام نکات ایمنی آشنا باشند.
• وجود تجهیزات اطفاء حریق: در محل نصب تابلو برق فشار قوی باید تجهیزات اطفاء حریق مناسب وجود داشته باشد.

با رعایت این نکات و استفاده از تجهیزات و روش های مناسب، می توان از بروز خطرات جانی و مالی در هنگام نصب و راه اندازی تابلو برق فشار قوی جلوگیری کرد.

عیب یابی و تعمیرات تابلو برق فشار قوی

تابلو برق فشار قوی مجموعه ای از تجهیزات الکتریکی است که برای کنترل و توزیع برق در ولتاژهای بالا استفاده می شود. عیب یابی و تعمیرات تابلو برق فشار قوی یک کار تخصصی و خطرناک است که باید توسط افراد مجرب و متخصص و با رعایت کامل نکات ایمنی انجام شود.

مراحل عیب یابی:

1. جمع آوری اطلاعات: در اولین قدم باید اطلاعات مربوط به تابلو برق مانند نقشه ها، دستورالعمل ها و سابقه تعمیرات جمع آوری شود.
2. بازرسی بصری: در این مرحله باید تابلو برق به طور کامل از نظر ظاهری بررسی شود تا علائمی از نقص و خرابی مانند سوختگی، دودزدگی، شل شدن اتصالات و … مشاهده شود.
3. انجام تست ها: با استفاده از تجهیزات مناسب مانند مولتی متر، میگر و … باید تست های مختلفی بر روی تجهیزات تابلو برق انجام شود تا عیب یابی دقیق انجام شود.
4. تجزیه و تحلیل نتایج: پس از انجام تست ها، باید نتایج تجزیه و تحلیل شوند تا محل دقیق عیب مشخص شود.

مراحل تعمیرات:

1. تهیه تجهیزات و قطعات: پس از مشخص شدن محل عیب، باید تجهیزات و قطعات مورد نیاز برای تعمیر تهیه شوند.
2. انجام تعمیرات: تعمیرات باید توسط افراد مجرب و متخصص و با رعایت کامل نکات ایمنی انجام شود.
3. آزمایش و تست نهایی: پس از انجام تعمیرات، باید تابلو برق به طور کامل آزمایش و تست شود تا از صحت عملکرد آن اطمینان حاصل شود.

نکات ایمنی:

• استفاده از تجهیزات حفاظت فردی: در هنگام عیب یابی و تعمیرات تابلو برق فشار قوی، باید از تجهیزات حفاظت فردی مانند عینک، ماسک، دستکش و کفش ایمنی استفاده شود.
• عدم کار با برق : قبل از شروع کار، باید مطمئن شد که تابلو برق برق ندارد.
• استفاده از ابزار مناسب: برای عیب یابی و تعمیرات تابلو برق فشار قوی باید از ابزار مناسب و با کیفیت استفاده شود.
• رعایت دستورالعمل ها: تمام مراحل عیب یابی و تعمیرات باید طبق دستورالعمل های مربوطه انجام شود.
• عدم انجام کار به تنهایی: عیب یابی و تعمیرات تابلو برق فشار قوی نباید به تنهایی انجام شود و باید حداقل یک نفر دیگر به عنوان ناظر حضور داشته باشد.

استانداردها و مقررات مربوط به تابلو برق فشار قوی

تابلو برق فشار قوی مجموعه ای از تجهیزات الکتریکی است که برای کنترل و توزیع برق در ولتاژهای بالا استفاده می شود. به دلیل خطرات جانی و مالی که تابلو برق فشار قوی می تواند ایجاد کند، رعایت استانداردها و مقررات مربوط به آن از اهمیت بالایی برخوردار است.

مهمترین استانداردها:

• IEC 60439: این استاندارد به طور کلی به ساخت و ساز و آزمایش تابلو برق فشار قوی می پردازد.
• IEC 61439: این استاندارد به طور خاص به تابلو برق فشار ضعیف می پردازد.
• IEEE C37.20.3: این استاندارد به طور خاص به سیستم ارتینگ در تابلو برق فشار قوی می پردازد.
• NFPA 70E: این استاندارد به طور خاص به ایمنی الکتریکی در محل کار می پردازد.

مهمترین مقررات:

• مقررات ملی ساختمان: این مقررات به طور کلی به الزامات ایمنی در ساختمان ها، از جمله تابلو برق فشار قوی، می پردازد.
• آئین نامه حفاظت فنی و بهداشت کار در کارگاه های برق: این آئین نامه به طور خاص به الزامات ایمنی در کارگاه های برق، از جمله تابلو برق فشار قوی، می پردازد.

بروز شده در ۱۷ اسفند ۱۴۰۲