در این مقاله قصد داریم بدانیم کلید هوایی چیست و با انواع برندهای کلید هوایی در بازار ایران آشنا شویم. در ابتدا لازم است بدانیم که کلید هوایی چیست و چه کاربردی دارد؟
کلید هوایی چیست؟
کلید هوایی را می توان یکی از انواع کلیدهای اتوماتیک فشار ضعیف دانست که در آمپرهای بالا مورد استفاده قرار می گیرد و از ۶۳۰ تا ۶۳۰۰ آمپر طراحی و ساخته می شود که می تواند از مدار در برابر اضافه بار، اتصال کوتاه آنی و تاخیری و اتصال به زمین محافظت نماید. کلیدهای هوایی در دو سری NT و NW تولید و عرضه می گردند و از جمله کاربردهای آن در ورودی تابلوها می توان اشاره نمود که به طور معمول دارای جریان بالایی می باشند و برقراری حالت سلکتیو بین کلیدهای ورودی و کلیدهای خروجی را فراهم می نماید.
چرا به این نوع کلیدها هوایی می گویند؟
دلیل نام گذاری این نوع از کلیدها این است که عملیات اطفاء جرقه هنگام کلیدزنی در محفظه پر شده با هوای آزاد فشرده ایجاد می شود و لذا کنتاکت های کلید مسیر طولانی ای برای خاموش نمودن جرقه می بایست طی نمایند که این کار از جمله معایب کلید هوایی می باشد. به خاطر خاموش شدن این جرقه ها، گازهای اضافی ایجاد می گردد که باید از طریقی از داخل کلید خارج گردند. کلید های هوایی از لحاظ ابعاد نیز از کلیدهای خلاء و SF6 بزرگتر می باشند. در این کلیدها دسترسی به کنتاکت های اصلی کلید با برداشتن جرقه گیرها به راحتی امکان پذیر بوده در صورتی که در سایر کلیدها اینگونه نمی باشد.
وظیفه کلید هوایی
این کلیدها دارای دو وظیفه اصلی هستند اولین وظیفه آن سوئیچینگ و یا قطع و وصل کردن شبکه می باشد و دومین وظیفه آن محافظت نمودن از شبکه در شرایطی همچون اتصال کوتاه و یا کاهش، افزایش یا کاهش ولتاژ و افزایش بیش از حد فرکانس، افزایش حرارت تجهیزات در برابر عبور جریان زیاد و یا اضافه بار و از سنکرون خارج شدن ژنراتورها از شبکه می باشد.
ساختار کلید های هوایی به چه صورت است؟
طراحی کلید های هوایی به گونه ای می باشد که به طور اتوماتیک از طریق رله و یا به صورت دستی از طریق اتاق فرمان و هم چنین از محل، در شرایط تحت ولتاژ و زیر بار و در زمان اتصال کوتاه که جریان عبوری از مدار ممکن است تا ۱۰ برابر جریان نامی در دژنکتور باشد، این امکان را داردر که مدار را قطع کند بدون آنکه آسیبی به مدار وارد گردد.
از کلیدهای هوایی به جهت محافظت نمودن از مدار الکتریکی در برابر خطراتی که ناشی از اضافه بار، اتصال کوتاه و اتصال به زمین ایجاد می گردد و همچنین محافظت موتوری و ژنراتوری طراحی شده‌اند. بر خلاف فیوزها که یک بار عمل نموده و سپس باید تعویض گردند و می‌توانند مجدداً به صورت خودکار و یا دستی وارد مدار گردند.
اجزای کلید هوایی
- دکمه وصل
- کانتر یا شمارنده دفعات کارکرد کلید
- محفظه جرقه گیر
- دکمه قطع
- کنتاکت های اصلی
- ترمینال های ورود و خروج قدرت ترمینال های فرمان شامل کنتاکت های کمکی، رله شنت، رله آندر ولتاژ، موتور و …
معایب کلید هوایی
- کنتاکت های کلید باید مسیر زیادی را طی کنند تا جرقه خاموش شود.
- ابعاد بزرگتر نسبت به کلیدهای خال و گاز SF6
- خاموش کردن جرقه، گازهای اضافی تولید می کند که این گاز ها باید به طریقی به بیرون راه پیدا کنند.
نصب کلید اتوماتیک هوایی
در هنگام نصب کلید هوایی رعایت نمودن نکات زیر الزامی می باشد.
- حداقل ایمنی لازم با استفاده از اینترلاک مناسب بین کلیدها برای حفاظت اپراتورها و تأسیسات تأمین شود.
- کلید قدرت فشار متوسط براساس استاندارد IEC56 یا سایر استانداردهای معتبر انتخاب شوند.
- هنگام کلید زنی یا وارد کردن کلید به محفظه در تابلوهای کشویی و یا خارج کردن آن خطری متوجه اپراتور نشود.
- دسترسی به کلید فشار متوسط در تابلو در هنگام بهره برداری، سرویس و تعمیرات به آسانی مقدور باشد.
- محفظۀ کلید فشار متوسط طوری طراحی شود که اثرات ناشی از دمای محیط و دمای کار و اتصال کوتاه در تدوام کار تابلو اختلالی ایجاد نکند.
- درجه حفاظت تابلو ها می بایست با درجه حفاظت کلیدها همخوانی داشته باشد.
از انواع برند کلید هوایی در بازار ایران می توان به برند های زیر اشاره نمود:
